ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ ဆာကိုစပိုရာရွက်​ပြောက်​ရောဂါ ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• မြန်မာအမည်   = အရွက်​ပြောက်​ရောဂါ
• အင်္ဂလိပ်အမည်= Cercospora leaf spot
• သိပ္ပံအမည်      = Cercospora canescens

မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးနီးပါးမှာ ဆောင်းသီးနှံအဖြစ် ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲသီးနှံကို ​ စိုက်ဧက အများအပြား စိုက်​လေ့ရှိကြပါတယ်။ ဒီနှစ်ဆောင်းမှာတော့ အချိန်အခါမဲ့ မိုးရွာသွန်းမှုများ​ကြောင့် ရန်ကုန်တိုင်းနဲ့ အချို့​ဒေသ​တွေမှာ ပဲစိုက်​တောင်သူများ က​မောက်ကမ ဖြစ်​ခဲ့ရပါတယ်။

စိုက်ပြီး အပင်ငယ်မိုးမိ/ရေဝပ်ခြင်း၊  ဖျက်ပြီးပြန်စိုက်ရခြင်း၊ စိုက်ချိန်​နောက်ကျခြင်း၊ ထွန်​ရေး​ကောင်းစွာမပြင်နိုင်ခြင်း စတဲ့ အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့​ခဲ့ရပါတယ်။

​နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာကတော့ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲခင်း​တွေမှာ ရွက်​ပြောက်​ရောဂါ အဖြစ်များလာတာ​တွေ့ရတာပါပဲ။ ဒါကြောင့် ဒီရောဂါဖြစ်လာရင် ဘယ်လိုကာကွယ်ကုသသင့်သလဲဆိုတာ ကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

​ရောဂါဖြစ်စဉ်အကျဉ်းနဲ့ လက္ခဏာ

ရွက်​ပြောက်​ရောဂါ ဆို​ပေမဲ့ ​အော်တာ​နေရီးယားရွက်​ပြောက်၊ ဆာကိုစပိုးရားရွက်​ပြောက် စသဖြင့် အမျိုးမျိုးရှိကြသလို ဆာကိုစပိုးရာရွက်​ပြောက်ရောဂါမှာကိုပဲ သီးနှံအလိုက် မျိုးစိတ်​တွေ များစွာ ကွဲပြားခြားနားကြပါသေးတယ်။

Cercospora ဆိုတာ..

Cerco ဆာကိုနဲ့ Spore စပိုး နဲ့ ​ပေါင်း​ခေါ်ကြတာပါ။

Cerco ဆိုတာ လက်တင်ဘာသာ ဆာကယ်လ်(စက်ဝိုင်းပုံ)လို့ ​ခေါ်ပြီး၊

Spora(စပိုး= ကပ်ပါးမှို)လို့ အဓိပ္ပာယ်ရပါတယ်။

ဒါ​ကြောင့်...Cercosporaဆိုတာ...

"စက်ဝိုင်းပုံ အစက်အ​ပြောက်မှို​ရောဂါ " လို့ ​မြန်မာလိုအဓိပ္ပာယ်ယူနိုင်ပါတယ်။

သီးနှံအမျိုးအစားလိုက်ပြီး ဆာကိုစပိုရာ မျိုးစိတ်​တွေ ကွာခြားပါတယ်။

ဥပမာ..

• သကြားမုန်လာမှာ...Cercospora beticola,
• ငရုတ်ရွက်​ပြောက်​ရောဂါမှာ... Cercospora capsici
• မုန်ညင်း၊ မုန်လာမှာ... Cercospora nasturtii
• ​မြေပဲရွက်​ပြောက်မှာ... Cercospora arachidicola

စသဖြင့်ကွဲပြားခြားနားကြပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာ

ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ သီးနှံမှာ​တော့..

• Cercospora canescens လို့ ခေါ်တဲ့ မျိုး​စေ့​ဆောင်မှို(seed borne) ​ကြောင့် ဆာကိုစပိုရာရွက်​ပြောက်​ရောဂါဖြစ်​စေတာပါ။
• ​အောက်ရွက်​တွေ​ပေါ်မှာ အညို​ရောင်အစက်အ​ပြောက်​လေး​တွေနဲ့ အဝါ​ရောင်နှုတ်ခမ်း နားသတ်ပုံစံ ​တွေ့ရပါတယ်။
• မိုးကြီးရွာပြီး ​နောက်ရက်​တွေမှာ မြေကြီးထဲက မှိုစပိုး​တွေက မိုး​ရေ​ပေါက်​တွေကတဆင့် အရွက်ရဲ့ တစ်သျှူးသားထဲ ထိုး​ဖောက်ဝင်​ရောက်ပါတယ်။
• ရာသီဥတု စွတ်စိုချိန်ကြာ​လေ ရောဂါတိုးပွား​လေဖြစ်ပြီး ဆာကိုစပိုး​တွေ တခုနဲ့တခု ဆက်မိပြီး အရွက်တခုလုံး မဲ​ခြောက်သွားတတ်ပါတယ်။

မည်သို့ပင်ဆို​စေကာမူ...

• အရွက်​ပေါ် ဒဏ်ရာဖြစ်​ပေါ်ခြင်းသည် အစာချက်အားနည်းပြီး အပင်မကြီး၊ အသီးမသီးနိုင်ဘဲ သီးနှံအထွက်နှုန်း၊ အရည်အ​သွေးကို များစွာထိခိုက်​စေပါတယ်၊
• ​ရောဂါပြလက္ခဏာမှာ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ၊ ပဲပုပ် သီးနှံ​ပေါ်မူတည်ပြီး အစက်အ​ပြောက်အရွယ်အစား အကြီးအ​သေး ကွာခြားတတ်ပါတယ်။
• ပဲပုပ်သီးနှံမှာဆိုရင်တော့  သံ​ချေး​ရောဂါလက္ခဏာနဲ့ ခပ်ဆင်ဆင်တူတတ်ပါတယ်။
• 
• ဆာကိုစပိုရာရွက်​ပြောက်​ရောဂါ ဆို​ပေမဲ့ တကယ်ဆိုးရွားလာရင် ရိုးတံ​တွေ၊ အသီး​တွေ၊ အ​စေ့အဆန်​တွေမှာ​တောင် အမဲစက်/အညိုစက်​တွေ ​တွေ့ရတတ်ပြီး တ​ဖြည်းဖြည်း အပင်ကျသွားနိုင်ပါတယ်။

ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်း

• ရောဂါကင်း​သော မျိုး​စေ့ကို အသုံးပြုပါ။
• ရွက်​ပြောက်​ရောဂါ ခံနိုင်​သော၊ မျိုး​ကောင်း/သန့် သုံးပါ။
• မစိုက်မီ မျိုး​စေ့ကို မျိုးလူး​ဆေး(ဂရိုးမက်စ်/အင်​ဒေါင်း)အသုံးပြုပါ။
• အတန်းလိုက်စိုက်စနစ် စိုက်ခြင်းသည်၊​လေဝင်​လေထွက်​ကောင်းပြီး ရောဂါကျ​ရောက်မှု သက်သာ​စေပါတယ်။
• ပေါင်းမြက်များကို ကြိုတင်ကာကွယ်ပါ။

​အော်ဂဲနစ်နည်းဖြင့်ကာကွယ်ခြင်း

• ပန်းသီးက​ဇော်ရည်(Apple cider venigor)ကဲ့သို့ သစ်သီးအချဉ်ဖောက်အရည်များကို ​ရေတဂါလံ ၅၀ စီစီနှုန်း
• နွားနို့(တိရစ္ဆာန်နို့) ကို ​ရေတဂါလံမှာ ၅၀ စီစီနှုန်း
• တမာဆီကို ​ရေတဂါလံ  ၂၀ စီစီနှုန်း
• ဟိုက်ဒြိုဂျင်ပါ​အောက်ဆိုဒ် ၃% ကို ​ရေတဂါလံ ၅ စီစီနှုန်း

စသဖြင့် ဖျန်းပေးခြင်းဖြင့် ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

​(မှတ်ချက်။ နေပူချိန်မဖျန်းရ)

ဓာတုမှိုသတ်​ဆေး အသုံးပြုနှိမ်နင်းခြင်း

• ကလိုရိုသာလို​နေးလ်
• သိုင်အိုဖီနိတ်မီသိုင်း
• ပရိုပီကိုနာဇိုးလ်
• ကော့ပါးဟိုက်​ဒြောက်ဆိုဒ်/​အောက်ဆီကလိုရိုဒ်

စတဲ့ မှိုသတ်​ဆေးတမျိုးမျိုးဖြင့် အသုံးပြုနှိမ်နင်းနိုင်ပါတယ်။

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦး​လေး

Ref>>>How to Treat Cercospora Leaf Spot Organically.

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။ 

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်