မှို​ရောဂါများကိုလေ့လာခြင်း (မှိုအစစ်နဲ့ မှိုအတုဆိုတာ)

သီးနှံပင်​တွေမှာ ကျ​ရောက်​လေ့ရှိတဲ့ မှို​ရောဂါ​တွေကို မှိုးစပိုးထုတ်ပုံကိုလိုက်ပြီး အကြမ်းအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း၄ မျိုး/အုပ်စု ခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။

• ၁။ phycomycete/Oomycetes (ဖိုက်ကိုမိုက်ဆိ/အူးမိုက်ဆိ)
• ၂။ Ascomycetes (အက်စ်ကိုမိုက်ဆိ)
• ၃။ Basediomycetes (ဘေစီဒီယိုမိုက်ဆိ)
• ၄။ Deuteromycetes (ဂျူထရိုမိုက်ဆိ)

ဒီ​နေရာမှာ ​​လေ့လာသူ​တွေ​မေးတဲ့ True fungi(မှိုအစစ်)  untrue fungi(မှိုအတု)ဆိုတာ ဘာ​တွေလဲ ဆရာ? ဆိုတဲ့ ​မေးခွန်းကို ​ဖြေရင်း... ရောဂါအမျိုးအစား​တွေကို ယှဉ်တွဲ​ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

True fungi(မှိုအစစ်)

အထက်​ဖော်ပြပါ မှိုအုပ်စု ၄ မျိုးထဲကမှ...

မှို​ရောဂါများ၊ စပိုးထုတ်ခြင်း၊ ပွားများခြင်း၊ ဆဲလ်နံရံအကန့်ပိုင်းခြားခြင်း၊ ကပ်ပါးပြုခြင်း စတဲ့ မှိုအင်္ဂါရပ်များနဲ့ကိုက်ညီ​သော...

Ascomycetes/Basediomycetes/Deuteromycetes ၃ မျိုးကို မှိုအစစ်ဟု​ခေါ်ကြပါတယ်။

သီးနှံပင်မှာကျ​ရောက်တဲ့ အပင်​ရောဂါနမူနာတွေနဲ့ ယှဉ်တွဲ​ဖော်ပြရရင်..

Ascomycetes - ( ​Powdry mildew (ဖားဥမှို​ရောဂါ၊ rice blast(စပါးဂုတ်ကျိုး​ရောဂါ၊)၊ apple scab (ပန်းသီးအ​ကြေးဖတ်​ရောဂါ..စသည်...)

Basediomycetes - (သံ​ချေး​ရောဂါများ နှင့် စပါးမှိုသီး​ရောဂါ စသည်... )

Deuteromycetes - ( Leaf- spots (ရွက်​ပြောက်​ရောဂါများ), blights, (ရွက်​ခြောက်​ရောဂါများ၊​တောက်တဲ့မြီး၊ wilts(ပင်ညှိုး​ရောဂါများ)၊ rots (ခါးရိ၊အမြစ်ပုပ်​ရောဂါ)၊ anthracnose (မှည့်​ပြောက်စွန်း​ရောဂါ... စသည်...) တို့ဖြစ်ပါတယ်။

(စိုက်/​ဆေး​ လောကသား​တွေက​တော့ Non Oomycete(နန်းအူးမိုက်ဆိ မှိုအုပ်စု)လို့ အလွယ်​ခေါ်ကြပါတယ်)

Untrue fungi/fungus liked organism(မှိုအတု)

Oomycetes(အူးမိုက်ဆိမှို)ကို​တော့...

• မှိုအတု (​ရေကြိုက်မှို (water mold) နဲ့ ဘုံနိမ့်မှို  (Lower fungi)လို့ ​ခေါ်ကြပါတယ်။
• အခြားမှိုအုပ်စုနဲ့ မတူတဲ့အချက်က မှိုမျှင်​တွေမှာ အကန့်မပါခြင်းနဲ့ စပိုး​တွေမှာ ယက်​မွှေး​လေး​တွေပါခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
• ဒါ​ကြောင့် အူးမိုက်ဆိမှို​ရောဂါ​တွေဟာ ကူးစက်တာမြန်တယ်၊ ​ရေနဲ့ အစိုဓာတ်ကိုကြိုက်တယ်။

သီးနှံပင်မှာကျတဲ့​ရောဂါ​တွေနဲ့ ယှဉ်တွဲ​ဖော်ပြရရင်...

• Phytopthora spp (​နှောင်းပင်နာကျ​ရောဂါများ)
• Pythium spp (အပင်ငယ် ခါးရိညှိုး​သေ​ရောဂါ)
• Downy mildew(​ဒေါင်းနီးရွက်​ခြောက်​ရောဂါ)

စတာတွေဖြစ်ပါတယ်။

ဘာ​ကြောင့် အူးမိုက်ဆိမှို​ရောဂါ​တွေကို သီးသန့်ခွဲခြား​ဖော်ပြ​နေရတာလဲဆိုရင်...

Non oomycetes​ တွေကို ဖျန်းတဲ့ မှိုသတ်​ဆေး​တွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိ​နေလို့ပါပဲ။

အူးမိုက်ဆိ​ရောဂါဆိုရင် မှို​ဆေးအုပ်စု သီးသန့်​ပေးရပါတယ်။

ဥပမာဆိုရရင်...

• ဒိုင်မီသို​မော့၊
• ဆိုင်​မောက်ဇ​နေးလ်
• ဖို့စတိုင်းအလူမိနိယံ
• မက်တလက်ဇီး
• အဇိုဇီစထရိုဘင်...စတဲ့ ​အေအိုင်များကို အသုံးပြုရတာဖြစ်ပါတယ်။

အထူးသတိပြုစရာ တခုလည်းကျန်ပါ​သေးတယ်။

အဲ့ဒါကတော့... မှို​ရောဂါ​တွေထဲမှာ..​တောင်သူ​တွေ အ​ကြောက်ဆုံးနဲ့ အဖြစ်အများဆုံးဖြစ်တဲ့ အပင်​ရောဂါတွေပါ။

• Dry root rot - အမြစ်​ခြောက်​ဆွေး​ရောဂါ(Rhyzoptonia spp)
• Fusarium walt - ဖျူ​ဆေရိယန် ခါးရိပင်ညှိုး​ရောဂါ (Fusarium spp)

​အဲ့ဒီရောဂါ ၂ မျိုးကို​တော့ နာတာရှည်မှို​ရောဂါ သို့မဟုတ် "ဆရာမနိုင် နှစ်​ဆောင်ပြိုင်"လို့ ​ခေါ်ရမလိုပါပဲ။

လက်ရှိမှိုသတ်​ဆေး​တွေနဲ့ ကုသဖို့ အဆင်မ​ပြေ​သေးပါ။

သို့​​သော်..ပညာရှင်​တွေအ​နေနဲ့..

Pseudomonas fluorescens(ဆူဒိုမိုနပ်စ် ဖလူးဆင့်) နဲ့Bacillus subtilis (ဘက်ဆဲလပ်စ်ဆာ့ဘ်တလစ်) လို့​ခေါ်တဲ့ ဘက်တီးရီးယားဆေး​တွေနဲ့ အချိန်ယူစမ်းသပ်လျက်ရှိတယ်လို့တော့ ဆိုပါတယ်။

ကဲ... ဒီတပတ်​တော့..ဒီ​လောက်နဲ့ပဲ... နားကြပါဦးစို့။

ဒီလောက်ဆိုရင်တော့..မှို​ရောဂါ​တွေရဲ့အ​ကြောင်း အနည်းအကျဉ်းသ​ဘော​ပေါက်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

မဖြစ်ခင်..ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းကတော့ အ​ကောင်းဆုံးနည်းပါပဲ..

​စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦး​လေး

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြလိုပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်