ကျွဲ၊ နွား အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါ အပိုင်း(၁)

03/11/2022 13:00 PM တွင် ဦးဇော်(dof) ဦးဇော်(dof) မှ ရေးသား

ကျွဲ၊ နွားများတွင် ဖြစ်ပွားတတ်သော အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါ (Lumpy Skin Disease)မှာ ကျွဲ၊ နွား အသက်အရွယ်မရွေး၊ နေရာဒေသမရွေး ဖြစ်ပွားတတ်သဖြင့် ကျွဲ၊ နွားမွေးမြူသူများအနေဖြင့် သတိပြုသင့်သော ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံဒေသအချို့တွင်လည်း ဖြစ်ပွားမှုများရှိသလို သေဆုံးမှုများလည်း ရှိခဲ့ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ယခုရောဂါနှင့်ပတ်သက်၍ ရောဂါလက္ခဏာများ၊ ရောဂါမဖြစ်ရအောင် ကာကွယ်နည်းများနှင့် ကုသနည်းများကိုပါ သတိပြုနားလည်နိုင်စေရန် ဖော်ပြပေးလိုက်ပါသည်။

ရောဂါဖြစ်ပွားစေသည့်အကြောင်းရင်း

  • အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါသည် စတုဂံ(Brick-shaped) ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ 

ရောဂါဖြစ်ပွားသည့် တိရစ္ဆာန်များ

  • နွားမျိုးများနှင့် ရေစိမ်ကျွဲမျိုး၊

နို့စားနွားနှင့် မျိုးစပ်ထားသော နွားမျိုးများတွင် ရောဂါဖြစ်ပွားပါက သေဆုံးနှုန်း မြင့်မားပါသည်။

ရောဂါပိုးတွေ့ရှိနိုင်သော အရင်းအမြစ်များ

  • ရောဂါကူးစက်ခံထားရသော ကျွဲ၊ နွားတို့၏ အရေပြားအဖုအကျိတ်နှင့် အနာဖေးတို့တွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို အများဆုံး တွေ့ရပါသည်။
  • ထို့ပြင် ရောဂါကူးစက်ခံထားရသော ကျွဲ၊ နွားတို့၏ သွေး၊ သုတ်ရည်၊ တံတွေး၊ သွားရည်နှင့် နှာရည်တို့တွင်လည်း ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို တွေ့ရနိုင်ပါသည်။

ရောဂါပိုးပျိုးသည့် အချိန်ကာလမှာ...

  • (၄ - ၂၈)ရက်အထိ ကြာနိုင်ပါသည်။
  • ပြန်လည်ကျန်းမာလာသော ကျွဲ၊ နွားများတွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသယ်ဆောင်ခြင်းကို မတွေ့ရပါ။

ရောဂါလက္ခဏာများမှာ -

  • ကျွဲ၊ နွား၏ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် ၄၁ °C အထက် မြင့်တက်ခြင်း၊
  • နို့ပေးကာလအတွင်း နို့ထုတ်လုပ်မှုကျဆင်းခြင်း၊
  • မှိုင်တွေနေခြင်း၊
  • သွားရည်များ ထွက်ကျခြင်း၊
  • အစားအသောက်ပျက်ခြင်းနှင့် ပိန်လာခြင်း၊
  • နှာခေါင်းအတွင်း အမြှေးပါးရောင်ခြင်းနှင့် မျက်ခွံရောင်ခြင်း၊
  • သွားလာရခက်ခဲခြင်း၊
  • အရေပြား၊အဆီအသားအလွှာနှင့် အသားတို့တွင် အဖုများဖြစ်လာခြင်း၊
  • အနာအဖုများမှ လောက်ထွက်လာခြင်း၊ 
  • ပြန်ရည်ကြောအဖု ကြီးလာခြင်းနှင့် ဖောရောင်လာခြင်း၊ ၀.၅ - ၇ စင်တီမီတာ အရွယ်အစားရှိ အနာအဖုများ(ခေါင်း၊ လည်ပင်း၊ နို့အုံ၊ မျိုးပွားလမ်းကြောင်း၊ ခြေလက်၊ စအို၊ အမမျိုးပွားအင်္ဂါ၊ အထီးမျိုးပွားအင်္ဂါတို့တွင်)ဖြစ်လာခြင်း၊ 
  • အထီးများ သားအောင်နှုန်း လျော့နည်းခြင်း၊
  • နွားမများသားလျှောခြင်း၊ နွားမ၊ နွားမဒန်းများတွင် လအတော်ကြာအထိ မြိုင်မလာခြင်းနှင့် သားတောင်းမှု မရှိခြင်း၊
  • နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် အဆုတ်ရောင်ခြင်း၊ နို့အုံရောင်ခြင်း၊
  • နေရာကွက်၍ အသားပုပ်ဆွေးခြင်းနှင့် အနာအပေါက်များ ဖြစ်လာခြင်းတို့ကို တွေ့ရပါမည်။

ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှင့် သေနှုန်း

  • ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်းမှာ (၁၀ - ၂၀%) ရှိပြီး သေနှုန်းအနေဖြင့် (၁-၅%) ရှိပါသည်။ 

ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့ပုံ

အရေပြားအကျိတ်နာရောဂါသည် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်သဖြင့် ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

  • (က) ရောဂါဖြစ်နေသော ကျွဲ၊နွားနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်း၊
  • (ခ) ရောဂါပိုးပါသည့် ကျွဲ၊နွား၏ သွားရည်၊နှာရည်များကို စားသုံးမိခြင်း၊
  • (ဂ) သွေးစုပ်သည့် မှက်၊ခြင်၊ယင်နှင့် မွှားစသည့် အင်းဆက်ပိုး မွှားများကိုက်ခြင်း၊
  • (ဃ) ယင်ကောင်မျိုးစိတ်များထဲမှ သွေးစုပ်ကိုက်တတ်သော ယင်ကောင်ကိုက်ခြင်း၊ မွှားမျိုးစိတ်များထဲမှ မွှားအထီးများ ကိုက်ခြင်းမှတဆင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (င) ရောဂါပိုးနှင့် ထိတွေ့ထားသော အစာ၊ ရေနှင့် ရောဂါဖြစ်နေသော ကျွဲ၊ နွားများမှတဆင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (စ) ရောဂါပိုးပါဝင်သည့် ဆေးထိုးအပ်နှင့် ခြံအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများ  မျှဝေသုံးစွဲခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (ဆ) ရောဂါပိုးရှိသော ကျွဲ၊ နွားကို စားကျက်နှင့် ကျင်းများတွင် လွှတ်ကျောင်းမွေးမြူခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း၊
  • (ဇ) ရောဂါဖြစ်နေသော ကျွဲ၊ နွားနှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများကို ရွှေ့ပြောင်းသယ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ကူးစက်နိုင်ခြင်း(သို့သော် နွားထီး၏သုတ်ရည်တွင် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးပါရှိနိုင်သော်လည်း မကူးစက်နိုင်ပါ။)
  • (ဈ) အဆိုပါရောဂါသည် လူသို့ကူးစက်တတ်သော ရောဂါမဟုတ်ပါ။ ကျွဲ၊ နွားအချင်းချင်းသာ ကူးစက်နိုင်ပါသည်။     

Ref: မွေးကုဦးစီးဌာနတွင် သင်တန်းတက်ခဲ့စဉ်က လေ့လာသင်ယူခဲ့သော အချက်အလက်များ။

(အပိုင်း-၂ တွင် ကာကွယ်ကုသနည်းများအကြောင်းကို ဆက်လက်ဖော်ပြပေးသွားပါမည်။)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။    


မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ
ဦးကြီးတို့ရဲ့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စပါးခင်းထဲ ရွှေခရုရောက်လာပြီဆိုရင်တော့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ကို အနှောင့်အယှက် ကောင်းကောင်းကြီးပေးပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာ့မျိုးရင်းခရုမဟုတ်တဲ့ တောင်အမေရိကမျိုးစိတ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ကျူးကျော်လာတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တာကြောင့် အကောင်ပွားနှုန်းကလည်း အဆမတန် မြင့်တက်လာပါတယ်။ ခရုအမ တစ်ကောင်က တစ်ခါ ဥ မယ်ဆိုရင် ဥအရေအတွက် ၁၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ အထိ အတွဲလိုက်ဥကြပြီး တစ်နှစ်မှာ ၃ ကြိမ်အထိ မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရုကျပြီဆိုရင် ပန်းရောင် ဥ တွေ ကို စပါးပင်တွေမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီရွှေခရုတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့အတွက်ကတော့ မာလာမြိုင်ရဲ့ ခရုဘုရင် ရှိနေပါပြီ။ ခရုဘုရင်က စားသေအစွမ်းနဲ့ အဆိပ်ငွေ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ရွှေခရုတွေကို အထိရောက်ဆုံး ရှင်းပေးနိုင်မှာပါ။ အစွမ်းရှိပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ Niclosamide -olamine 83.1% WP ပါဝင်ပြီး Chloronitrophenol ဆေးအုပ်စုထဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရေဖျော်ဆေးမှုန့်အမျိုးအစားဖြစ်လို့ ရေ ၂၀ လီတာဝင်တဲ့ဆေးဖျန်းပုံး တစ်ပုံးမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ဂရမ်အထိ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ နှုန်းထားကိုတော့ တစ်ဧကမှာ ၁၅၀ ကနေ ၂၀၀ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်ပေးထားပါတယ်။ သတိပြုရမှာတော့ ဆေးဖျန်းပြီးနောက်ပိုင်း စပါးခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ ရေကို ၅ စင်တီမီတာနဲ့ ၃ ရက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးဖျန်းပြီး ၅၂ ရက်ကြာမှ ရိတ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ ခရုဘုရင်နဲ့ဆို စပါးခင်းကို ဒုက္ခပေးတဲ့ ရွှေခရုတွေကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး မြေကြီးက ရွှေသီးနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။
Read more Facebook Page သို့သွားရန်

ဆွေးနွေးချက်များ

ဆွေးနွေးရန်