ကူညီတတ်တဲ့..........ပင်လယ်လင်းရှူး (Marine Porpoise)

ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ ပင်လယ်နို့တိုက်သတ္တဝါ (Marine Mammals) များဖြစ်ကြပြီး ရှားပါး ရေနေသတ္တဝါလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ သန္ဓေဆောင်ရာတွင် သားပေါက်များကို အကောင်လိုက် အမြီးပိုင်းမှစတင်၍ မွေးဖွားပါသည်။ တစ်ကြိမ်လျှင် တစ်ကောင်သာ မွေးဖွားကြသည်။

လင်းရှူးများကို လင်းပိုင်များနှင့် မှားလေ့ရှိကြပြီး လင်းရှူးမှာ လင်းပိုင်ထက် အရွယ်အစား ပိုမိုသေးငယ်ကြပြီး လင်းရှူးတွင် နှာယောင်လုံးဝမရှိကြပေ။ ထို့ပြင် လင်းရှူးတွင် တြိဂံပုံ ကျောရိုးဆူးတောင် မပါရှိကြသလို လင်းပိုင်ကဲ့သို့ လင်းရှူးများမှာ ငါးဖမ်းလှေများနောက်သို့ လိုက်လေ့လည်း မရှိကြပေ။

လင်းရှူး၏အရောင်မှာ ခန္ဓာကိုယ်အပေါ်ပိုင်းတွင် အနက်နှင့် မီးခိုးရောင်ရင့်ရင့်ဖြစ်ပြီး ဝမ်းဗိုက်ပိုင်းတွင် အဖြူရောင်သမ်းနေပါသည်။ ရေယက်ဖြင့် ကူးခတ်သွားလာတတ်သော သဘာဝရှိကြသည်။ အမမှာ အထီးထက် ခန္ဓာကိုယ်ကြီးမားပါသည်။

ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ တရုတ်နိုင်ငံအလယ်ပိုင်း၊ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားမှ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာတစ်လျှောက် ပါရှားပင်လယ်ကွေ့ထိ ကျက်စားလေ့ရှိကြသည်။ လင်းရှူးများမှာ ပင်လယ်ပြင် နို့တိုက်သတ္တဝါကြီးများ "Cetaceans” အုပ်စုတွင်ပါဝင်ကြပြီး မျိုးစိတ်ပေါင်း (၈၀) ခန့် ရှိကြပါသည်။ အရွယ်ရောက်နေသော လင်းရှူး၏ ခန္ဓာကိုယ် အလျားမှာ(135 - 145)cm ခန့် ရှိကြပါသည်။ ရေနက်ပိုင်း၌ အများဆုံးကျင်လည်ကျက်စားကြပြီး အစုံစားရေသတ္တဝါများဖြစ်ကြသဖြင့် ငါးငယ်၊ ပုစွန်၊ ကင်းမွန်၊ ရေမှော် စသဖြင့် စားသုံးကြပါသည်။

ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ အရှင်ဖမ်းမိဖို့ အခွင့်အရေး နည်းပါးလှပေသည်။ ၎င်းတို့မှာ ပိုက်တွင် ဖမ်းမိသည်နှင့်တပြိုင်နက် သေဆုံးကုန်သည်သာ များပါသည်။ လင်းရှူးအသားမှာ အမဲသား၊ ဆတ်သားအရသာနှင့် ဆင်သည်ဟုဆိုကြပြီး လင်းရှူးအသားမှာ ပိုမိုနူးညံ့ပါသည်။ လင်းရှူးအသည်း၊ အသွေး၊ ကလီစာများမှာလည်း အရသာထူးလှသလို လင်းရှူးခြောက်များမှာလည်း ဈေးကောင်းရှားပါးလှပါသည်။ လင်းရှူးအသားမှာ လူသားတို့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်သန်မာ အင်အားဖြစ်စေပြီး သွေးအားအမြန်ဆုံးပြည့်သဖြင့် သွေးအားနည်းသူများ စားသုံးလေ့ရှိကြသည်။ လင်းရှူးအထီးများမှာ အမများထက် ပိုမိုဆေးဘက်ဝင်ကြောင်း သိရပါသည်။

သို့သော် လင်းရှူးများမှာ တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုမိုရှားပါးလာကြပြီး မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး အန္တရာယ်ကျရောက်လာပါသည်။ ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာနမှလည်း (CITES) ဆိုက်တီးစာရင်းဝင် ရှားပါးရေနေသတ္တဝါများဖြစ်သည့် ပင်လယ်လိပ်၊ ရေနဂါး၊ ငါးမန်း၊ ရေဝက်၊ ရေပုတ်သင်၊ လင်းပိုင်၊ လင်းရှူး စသည်တို့ကိုဖမ်းဆီးခြင်း၊ သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားခြင်း မပြုကြရန် တားမြစ်ထားသော ရေနေသတ္တဝါလည်း ဖြစ်ပါသည်။

လင်းရှူးရေနေသတ္တဝါများမှာ ရေလုပ်သားများပင်လယ်ပြင်တွင် ရေနစ်ခြင်းများဖြစ်ပေါ်ပါက ကူညီကယ်ဆယ်ပေးလေ့ရှိတတ်သဖြင့် ၎င်းတို့ကိုသတ်ဖြတ်စားသောက်ခြင်း မပြုကြရန် အသိပညာပေးထားပါသည်။ နို့တိုက်သတ္တဝါဖြစ်သော ပင်လယ်လင်းရှူးများမှာ ရှားပါးရေနေသတ္တဝါစာရင်းဝင်ဖြစ်သောကြောင့် ၎င်းမျိုးစိတ်အား ရေရှည်တည်တံ့အောင် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ထိန်းသိမ်းသင့်ပါကြောင်း လေ့လာရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

ပင်လယ်ပြာ ( ငါးဦးစီးဌာန)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...