ကြက်များတွင်အဖြစ်များသော နာတာရှည်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါ

၁။ ရောဂါဖြစ်ရတဲ့ အကြောင်းရင်း

    CRD ဆိုတဲ့ရောဂါဟာ Mycoplasma gallisepticum ဆိုတဲ့ ဘက်တီးရီးယားပိုးကြောင့် အစပြု ဖြစ်ပြီး ကြက်လည်လိမ် ND နဲ့ လေပြွန်ယောင်ရောဂါ IB တို့နဲ့ပါ မကြာခဏဆက်နွယ်နေပြီး ကြက်တွေ stress ရတဲ့အချိန်မှာ ရောဂါထဖြစ်ပါတယ်။ Secondary bacterial infection အနေနဲ့ E. coli ပါ တွဲဝင်လာပြီး နာတာရှည်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါကို  ဖြစ်ပွားပါတယ်။

၂။ ကူးစက်ပုံ

Vertical transmission-  ရောဂါရှိမျိုးကြက်မမှ ကြက်ဥသို့။ ထိုမှတစ်ဆင့် ကြက်ပေါက်သို့ ကူးစက်ခြင်း။

Horizontal transmission- ရောဂါပိုးပါတဲ့ဖုန်မှုန့်နဲ့ အညစ်အကြေးများကိုရှူမိခြင်း၊ ထိမိခြင်းမှ ကူးစက်ခြင်း၊ လူ၊ ယာဉ် နှင့် အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများမှ ကူးစက်ခြင်း။

၃။ ရောဂါလက္ခဏာများ

    အသားတိုးကြက်နဲ့ ဥစားကြက်မဒန်းတွေမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းလက္ခဏာများဖြစ်ခြင်း၊ အစာစားနည်းခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်လျော့ခြင်းနှင့် အစာမှအသားတိုးနှုန်း FCR မကောင်းခြင်း။

ဥကြက်မတွေမှာ - 

    ဥနှုန်း ၂၀ - ၃၀ % ကျပြီး မျိုးဥပေါက်နှုန်းကျခြင်း၊ ကြက်ပေါက်အရည်အသွေးညံ့ခြင်း၊ နှာခေါင်းနဲ့ မျက်လုံးမှာ အညစ်အကြေးထွက်ခြင်း၊ မျက်ရည်ကျခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ နှာစေးခြင်း၊ ပါးစပ်ဟ၍အသက်ရှူခြင်း၊ ခေါင်းတဆတ်ဆတ်ခါခြင်း။

အသားတိုးကြက်များတွင်-

    ဦးခေါင်းရောင်ခြင်း၊ ဦးနှောက်ပုံပျက်ယွင်းခြင်း၊ အမွေးစောင်းခြင်း၊ ကြီးထွားနှုန်းနှေးခြင်း၊ ခြေထောက်များမသန်ခြင်း၊ အသားနှင့် ဥအရည်အသွေးညံ့ခြင်း။

၄။ အများဆုံးဖြစ်တဲ့အသက်အရွယ်

    ကြက်အသက် ၃ ပတ် နဲ့ ၆ ပတ်ကြား ကူးစက်နှုန်းမြန်ပြီး ထိရောက်စွာကုသပါက သေနှုန်းနည်းနိုင်ပါတယ်။ 

၅။ ရောဂါအမည်ဖော်ခြင်း

- ကြက်များရဲ့ရောဂါလက္ခဏာ၊ ကြက်ခြံရဲ့ ရောဂါဖြစ်စဉ်သမိုင်း၊ ကြက်အသေကောင် ခွဲစိတ်စစ်ဆေးမှုရလဒ်ပေါ် အခြေခံ၍ ကောက်ချက်ချခြင်း။

- သွေးခဲရည်ကြည်ကို ELISA နည်းဖြင့် စစ်ခြင်း၊ ကြက်ထံမှ swab နမူနာယူ၍ PCR နည်းဖြင့်စစ်ခြင်းဖြင့် ရောဂါအတည်ပြုခြင်း။

၆။ အသေကောင်ခွဲစိတ်ရာတွင်တွေ့ရမယ့် လက္ခဏာများ

- လည်ပင်း လေပြွန်နီရဲယောင်ရမ်းခြင်းနှင့်အတူ အချွဲများရှိနေတတ်ခြင်း။

- နှာခေါင်းပေါက်နှင့် ဦးခေါင်းခွံအတွင်း ဆက်သွယ်တဲ့ လေလမ်းကြောင်း sinus များရောင်ခြင်း၊  ရင်ခေါင်းတွင်း airsac လေအိတ်များရောင်ခြင်း။

- နောက်ဆက်တွဲ E. coli ပါ တွဲဝင်လျှင် airsac များ ပိုမိုထူထဲရောင်ရမ်းခြင်း၊ အထဲမှာ အရေများနောက်ကျိနေခြင်း။

- Fibrinopurulent pericarditis and perihepatitis ပြည်ယောင်သန်းတဲ့ ချိစ်ပုံအမျှင်များ ဖုံးလွမ်းမှုကြောင့် နှလုံးဖုံးအမြှေးနှင့် အသည်းဖုံးအမြှေးများ ယောင်ခြင်း။

၇။ ကုသခြင်း

- ခြံနှင့် အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများကို သင့်လျော်တဲ့ ပိုးသတ်သန့်စင်ဆေးဖြင့် ဆေးကြောခြင်း။

- ခြံကို လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် လုပ်ပေးခြင်း။

- ခြံသန့်ရှင်းရေးကို အလေးထားခြင်း။

- ပဋိဇီဝဆေး တိုက်ကျွေးခြင်း။

၈။ ကာကွယ်ခြင်း

- ဇီဝလုံခြုံရေး မြှင့်တင်ခြင်း။

- သန့်ရှင်းရေး အလေးထားခြင်း။

- လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်း။

- မျိုးကြက်များတွင် ကာကွယ်ဆေးသုံးခြင်း။

- ကြက်သေများကို တွင်းနက်နက်တူးမြှုပ်ခြင်း။

- ကြက်ခြံတစ်ခြံနှင့်တစ်ခြံ ကူးသန်းသွားလာမှုကန့်သတ်ခြင်းတို့ဖြင့် ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

 Ref ; Dr. Swe Mar Tun ရေးသားသော “ကြက်နာတာရှည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါ” ဆောင်းပါးမှ ကောက်နှုတ်ဖော်ပြပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်