နို့စားနွားများတွင် အရေးကြီးသည့် အကူးအပြောင်းကာလဆိုတာ ဘာလဲ?

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပြီး နို့နားထားသည့်အခြေအနေမှ နွားကလေးမွေးပြီး နို့ပေးသည့်အခြေအနေသို့ ပြောင်းလဲသည့်ကာလ ဖြစ်သည်။ မမွေးခင် (၃)ပတ်အလိုနှင့် မွေးပြီး (၃)ပတ်အကြာ ကြားကာလကို အကူးအပြောင်းကာလဟု သတ်မှတ်သည်။

- ထိုကာလသည် နွားမမှ အာဟာရဗေဒဆိုင်ရာနှင့် ကိုယ်တွင်း ဟိုမုန်းထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲမြန်မှုများကို ထိန်းညှိလုပ်ဆောင်နေရသော ကာလဖြစ်သည်။

- နွားကလေးမွေးသည့်ကာလ ပတ်လည်တွင် အစာစားနှုန်း (dry matter intake) လျော့ကျခြင်း၊ နို့ဦးရည်နှင့် နို့ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အာဟာရဓာတ်ပိုမိုလိုအပ်လာခြင်း စသည်တို့သည် ဤကာလအတွင်း အရေးအကြီးဆုံးသော ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်သည်။

*** အကူးအပြောင်းကာလသည် ဘာကြောင့်အရေးကြီးတာလဲ?

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်နို့နားကာလမှ နို့ပေးကာလသို့ ကောင်းမွန်စွာကူးပြောင်းနိုင်သည့် နွားမများသည် ကောင်းမွန်သော ကျန်းမာရေး၊ ထုတ်လုပ်မှုနှင့် မျိုးပွားခြင်းများ ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

- အကယ်၍ အဆင်ပြေစွာ မကူးပြောင်းနိုင်လျှင် နို့ထွက်နှုန်းကျခြင်း၊ ကိုယ်ခံအားစနစ်လျော့ကျခြင်း၊ မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များ လျော့ကျခြင်း စသည်တို့ဖြစ်စေပြီး စီးပွားရေးအရ ဆုံးရှုံးမှုများစေပါသည်။

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလ နောက်ဆုံးအပတ်အတွင်းတွင် သန္ဓေသားနှင့် အချင်းတိုင်သည် စွမ်းအင်ဓာတ်အများဆုံး လိုအပ်နေသည့်အခြေအနေဖြစ်ပြီး နွားကလေးမွေးပြီးချိန်တွင်လည်း နို့ဖြစ်တည်စေရန်နှင့် နို့ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်ရန် စွမ်းအင်ဓာတ် (energy) များစွာ လိုအပ်နေချိန်ဖြစ်သည်။

- သို့သော် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်၊ မွေးဖွားချိန်၊ နို့ပေးချိန် စသည့်အကူးအပြောင်းကာလတွင် ဟိုမုန်းဓာတ်များ၊ ရုပ်ပိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုများနှင့်အတူ ဖိစီးမှုများကြောင့် အစာစားနှုန်းကျပြီး အစာမှ စွမ်းအင်ဓာတ် (energy) ရရှိနိုင်မှုလည်း လျှော့နည်းသွားသည်။

*** နွားမများတွင် စွမ်းအင်ဓာတ်ရရှိမှု (energy supply) သည် စွမ်းအင်ဓာတ်လိုအပ်ချက် (energy demand) ထက် နည်းနေသည့် အခြေအနေကို စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်ခြင်း (Negative Energy Balance) ဟုခေါ်သည်။

- စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်သည့်အခါ နွားမ၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ထိန်းသိမ်းထားသော ကိုယ်တွင်းအဆီဓာတ် (body fat) များကို ဖြိုခွဲ သုံးစွဲပြီး လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်ဓာတ်ရရှိအောင် ပြုလုပ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အခြေအနေ ကျဆင်းလာပါသည်။ ထို့ပြင် အဆီဓာတ်များကို စွမ်းအင်အဖြစ် ပြောင်းလဲသုံးစွဲရာတွင် အသုံးပြုမှုထက် ထုတ်လုပ်မှုကများသောအခါ ဘေးထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် Beta-Hydroxy Butyric Acid (ketone body) များ သွေးအတွင်းများလာပြီး Ketosis (ကီတိုးဆစ်) ဖြစ်စေပါသည်။

- စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်မှုကြောင့် အခြားသော ဆက်စပ်ရောဂါများလည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဟိုမုန်းထွက်ရှိမှုမညီမျှခြင်းနှင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်လျော့ကျခြင်းများ ဖြစ်တတ်ပါသည်။

- မမွေးခင် ၂ ပတ်နှင့် မွေးပြီး ၂ ပတ်အတွင်းသည် ကိုယ်ခံအားစနစ်ပိုမို အားနည်းနိုင်သည့်ကာလဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် နို့အုံရောင်ရောဂါ (mastitis)၊ သားအိမ်ရောင်ရောဂါ (metritis) နှင့် အချင်းကျန်ခြင်း (retained placenta) စသည်တို့ ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ အခြားသော ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်နိုင်ရန် အခွင့်အလမ်းလည်းဖြစ်စေသည်။

- အာဟာရဓာတ်မလုံလောက်မှုနှင့်အတူ ဟိုမုန်းထွက်ရှိမှု မညီမျှမှုတို့ကြောင့် သားတောင်းနောက်ကျခြင်း၊ မျိုးဥကြွေမှုနောက်ကျခြင်း၊ သားအောင်နှုန်းနည်းခြင်း စသည်တို့ကြောင့် တစ်သားနှင့်တစ်သားကြား ကြားကာလကြာပြီး တစ်နှစ်တစ်သားမရနိုင်သည့် ပြဿနာလည်းဖြစ်လာပါသည်။

*** ကျန်းမာရေး ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ***

(၁) စွမ်းအင်ဓာတ်ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (Energy-Related Disorders)

- အစာအိမ်အတွင်း အက်စစ်ဓာတ်များခြင်း/ခြေလက်နာခြင်း (Rumen acidosis/ Lameness)
- ကီတိုးဆစ် (Ketosis)
- အသည်းအဆီဖုံးခြင်း (Fatty liver syndrome)
- Displaced abomasum

(၂) သတ္တဓာတ်-ဗီတာမင်ဓာတ် ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာပြဿနာများ (Mineral-Vitamin Related Disorders)

- Milk fever
- Udder edema

(၃) ကိုယ်ခံအားစနစ် ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (Immune System Related Disorders)

- အချင်းကျန်ခြင်း (Retained placenta)
- သားအိမ်ရောင်ရမ်းခြင်း (Metritis)
- နို့အုံရောင်ရောဂါ (Mastitis)

*** အကူးအပြောင်းကာလအတွင်း ကောင်းမွန်သည့် အာဟာရနှင့် အစာကျွေးစနစ် စီမံမှုသည် နွားကလေးမွေးပြီးနောက် အစာစားနှုန်း (dry matter intake) တိုးလာစေရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်ခြင်း၊ မွေးဖွားရာတွင် လွယ်ကူစေခြင်း၊ နွားကျန်းမာရေး၊ နို့ထုတ်လုပ်မှု နှင့် မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များ ကောင်းမွန်စေပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ဦးကြီးတို့ရဲ့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စပါးခင်းထဲ ရွှေခရုရောက်လာပြီဆိုရင်တော့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ကို အနှောင့်အယှက် ကောင်းကောင်းကြီးပေးပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာ့မျိုးရင်းခရုမဟုတ်တဲ့ တောင်အမေရိကမျိုးစိတ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ကျူးကျော်လာတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တာကြောင့် အကောင်ပွားနှုန်းကလည်း အဆမတန် မြင့်တက်လာပါတယ်။ ခရုအမ တစ်ကောင်က တစ်ခါ ဥ မယ်ဆိုရင် ဥအရေအတွက် ၁၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ အထိ အတွဲလိုက်ဥကြပြီး တစ်နှစ်မှာ ၃ ကြိမ်အထိ မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရုကျပြီဆိုရင် ပန်းရောင် ဥ တွေ ကို စပါးပင်တွေမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီရွှေခရုတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့အတွက်ကတော့ မာလာမြိုင်ရဲ့ ခရုဘုရင် ရှိနေပါပြီ။ ခရုဘုရင်က စားသေအစွမ်းနဲ့ အဆိပ်ငွေ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ရွှေခရုတွေကို အထိရောက်ဆုံး ရှင်းပေးနိုင်မှာပါ။ အစွမ်းရှိပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ Niclosamide -olamine 83.1% WP ပါဝင်ပြီး Chloronitrophenol ဆေးအုပ်စုထဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရေဖျော်ဆေးမှုန့်အမျိုးအစားဖြစ်လို့ ရေ ၂၀ လီတာဝင်တဲ့ဆေးဖျန်းပုံး တစ်ပုံးမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ဂရမ်အထိ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ နှုန်းထားကိုတော့ တစ်ဧကမှာ ၁၅၀ ကနေ ၂၀၀ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်ပေးထားပါတယ်။ သတိပြုရမှာတော့ ဆေးဖျန်းပြီးနောက်ပိုင်း စပါးခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ ရေကို ၅ စင်တီမီတာနဲ့ ၃ ရက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးဖျန်းပြီး ၅၂ ရက်ကြာမှ ရိတ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ ခရုဘုရင်နဲ့ဆို စပါးခင်းကို ဒုက္ခပေးတဲ့ ရွှေခရုတွေကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး မြေကြီးက ရွှေသီးနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။

Read more

Facebook Page သို့သွားရန်