နို့စားနွားများတွင် အရေးကြီးသည့် အကူးအပြောင်းကာလဆိုတာ ဘာလဲ?

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်ပြီး နို့နားထားသည့်အခြေအနေမှ နွားကလေးမွေးပြီး နို့ပေးသည့်အခြေအနေသို့ ပြောင်းလဲသည့်ကာလ ဖြစ်သည်။ မမွေးခင် (၃)ပတ်အလိုနှင့် မွေးပြီး (၃)ပတ်အကြာ ကြားကာလကို အကူးအပြောင်းကာလဟု သတ်မှတ်သည်။

- ထိုကာလသည် နွားမမှ အာဟာရဗေဒဆိုင်ရာနှင့် ကိုယ်တွင်း ဟိုမုန်းထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲမြန်မှုများကို ထိန်းညှိလုပ်ဆောင်နေရသော ကာလဖြစ်သည်။

- နွားကလေးမွေးသည့်ကာလ ပတ်လည်တွင် အစာစားနှုန်း (dry matter intake) လျော့ကျခြင်း၊ နို့ဦးရည်နှင့် နို့ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အာဟာရဓာတ်ပိုမိုလိုအပ်လာခြင်း စသည်တို့သည် ဤကာလအတွင်း အရေးအကြီးဆုံးသော ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်သည်။

*** အကူးအပြောင်းကာလသည် ဘာကြောင့်အရေးကြီးတာလဲ?

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်နို့နားကာလမှ နို့ပေးကာလသို့ ကောင်းမွန်စွာကူးပြောင်းနိုင်သည့် နွားမများသည် ကောင်းမွန်သော ကျန်းမာရေး၊ ထုတ်လုပ်မှုနှင့် မျိုးပွားခြင်းများ ရရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

- အကယ်၍ အဆင်ပြေစွာ မကူးပြောင်းနိုင်လျှင် နို့ထွက်နှုန်းကျခြင်း၊ ကိုယ်ခံအားစနစ်လျော့ကျခြင်း၊ မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များ လျော့ကျခြင်း စသည်တို့ဖြစ်စေပြီး စီးပွားရေးအရ ဆုံးရှုံးမှုများစေပါသည်။

- ကိုယ်ဝန်ဆောင်ကာလ နောက်ဆုံးအပတ်အတွင်းတွင် သန္ဓေသားနှင့် အချင်းတိုင်သည် စွမ်းအင်ဓာတ်အများဆုံး လိုအပ်နေသည့်အခြေအနေဖြစ်ပြီး နွားကလေးမွေးပြီးချိန်တွင်လည်း နို့ဖြစ်တည်စေရန်နှင့် နို့ထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်ရန် စွမ်းအင်ဓာတ် (energy) များစွာ လိုအပ်နေချိန်ဖြစ်သည်။

- သို့သော် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်၊ မွေးဖွားချိန်၊ နို့ပေးချိန် စသည့်အကူးအပြောင်းကာလတွင် ဟိုမုန်းဓာတ်များ၊ ရုပ်ပိုင်း စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုများနှင့်အတူ ဖိစီးမှုများကြောင့် အစာစားနှုန်းကျပြီး အစာမှ စွမ်းအင်ဓာတ် (energy) ရရှိနိုင်မှုလည်း လျှော့နည်းသွားသည်။

*** နွားမများတွင် စွမ်းအင်ဓာတ်ရရှိမှု (energy supply) သည် စွမ်းအင်ဓာတ်လိုအပ်ချက် (energy demand) ထက် နည်းနေသည့် အခြေအနေကို စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်ခြင်း (Negative Energy Balance) ဟုခေါ်သည်။

- စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်သည့်အခါ နွားမ၏ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ထိန်းသိမ်းထားသော ကိုယ်တွင်းအဆီဓာတ် (body fat) များကို ဖြိုခွဲ သုံးစွဲပြီး လိုအပ်တဲ့ စွမ်းအင်ဓာတ်ရရှိအောင် ပြုလုပ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်နှင့် ခန္ဓာကိုယ်အခြေအနေ ကျဆင်းလာပါသည်။ ထို့ပြင် အဆီဓာတ်များကို စွမ်းအင်အဖြစ် ပြောင်းလဲသုံးစွဲရာတွင် အသုံးပြုမှုထက် ထုတ်လုပ်မှုကများသောအခါ ဘေးထွက်ပစ္စည်းဖြစ်သည့် Beta-Hydroxy Butyric Acid (ketone body) များ သွေးအတွင်းများလာပြီး Ketosis (ကီတိုးဆစ်) ဖြစ်စေပါသည်။

- စွမ်းအင်ဓာတ်မလုံလောက်မှုကြောင့် အခြားသော ဆက်စပ်ရောဂါများလည်း ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဟိုမုန်းထွက်ရှိမှုမညီမျှခြင်းနှင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်လျော့ကျခြင်းများ ဖြစ်တတ်ပါသည်။

- မမွေးခင် ၂ ပတ်နှင့် မွေးပြီး ၂ ပတ်အတွင်းသည် ကိုယ်ခံအားစနစ်ပိုမို အားနည်းနိုင်သည့်ကာလဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်တွင် နို့အုံရောင်ရောဂါ (mastitis)၊ သားအိမ်ရောင်ရောဂါ (metritis) နှင့် အချင်းကျန်ခြင်း (retained placenta) စသည်တို့ ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ အခြားသော ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်နိုင်ရန် အခွင့်အလမ်းလည်းဖြစ်စေသည်။

- အာဟာရဓာတ်မလုံလောက်မှုနှင့်အတူ ဟိုမုန်းထွက်ရှိမှု မညီမျှမှုတို့ကြောင့် သားတောင်းနောက်ကျခြင်း၊ မျိုးဥကြွေမှုနောက်ကျခြင်း၊ သားအောင်နှုန်းနည်းခြင်း စသည်တို့ကြောင့် တစ်သားနှင့်တစ်သားကြား ကြားကာလကြာပြီး တစ်နှစ်တစ်သားမရနိုင်သည့် ပြဿနာလည်းဖြစ်လာပါသည်။

*** ကျန်းမာရေး ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ***

(၁) စွမ်းအင်ဓာတ်ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (Energy-Related Disorders)

- အစာအိမ်အတွင်း အက်စစ်ဓာတ်များခြင်း/ခြေလက်နာခြင်း (Rumen acidosis/ Lameness)
- ကီတိုးဆစ် (Ketosis)
- အသည်းအဆီဖုံးခြင်း (Fatty liver syndrome)
- Displaced abomasum

(၂) သတ္တဓာတ်-ဗီတာမင်ဓာတ် ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာပြဿနာများ (Mineral-Vitamin Related Disorders)

- Milk fever
- Udder edema

(၃) ကိုယ်ခံအားစနစ် ယိုယွင်းမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများ (Immune System Related Disorders)

- အချင်းကျန်ခြင်း (Retained placenta)
- သားအိမ်ရောင်ရမ်းခြင်း (Metritis)
- နို့အုံရောင်ရောဂါ (Mastitis)

*** အကူးအပြောင်းကာလအတွင်း ကောင်းမွန်သည့် အာဟာရနှင့် အစာကျွေးစနစ် စီမံမှုသည် နွားကလေးမွေးပြီးနောက် အစာစားနှုန်း (dry matter intake) တိုးလာစေရာတွင် အထောက်အကူဖြစ်ခြင်း၊ မွေးဖွားရာတွင် လွယ်ကူစေခြင်း၊ နွားကျန်းမာရေး၊ နို့ထုတ်လုပ်မှု နှင့် မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်များ ကောင်းမွန်စေပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...