စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ စိုက်ပျိုးရေးစနစ်တစ်ခုကို ဘယ်လိုခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်သလဲ?

လယ်ယာအမျိုးအစားနဲ့ လယ်ယာစနစ် ဆိုတဲ့ စကားစု (၂)စုမှာ ကွာခြားတာလေးတွေရှိပါတယ်။ အမျိုးအစားလို့ဆိုလိုက်ရင် တစ်ခုတည်းကိုလုပ်တာလား ရေမြေဒေသအလိုက် ဘယ်လိုစိုက်ပျိုးနေတယ် ဆိုတာကိုသတ်မှတ်ပြီးတော့ စနစ် လို့ ဆိုလိုက်ရင်တော့ စုပေါင်းစိုက်တာမျိုးလား၊ တစ်ယောက်တည်း စီးပွားဖြစ် စိုက်တာမျိုးလား ဆိုတဲ့ စနစ်အတိုင်းကို သတ်မှတ်ပြီး ခွဲခြားတာဖြစ်ပါတယ်။ 

စိုက်ပျိုးမွေးမြူထုတ်လုပ်ရေးစနစ်

(၁) သမဝါယမ စနစ်

သူကတော့ စုပေါင်းလုပ်တဲ့သမဝါယမ မှာ "ကျွန်တော် ပါချင်ပါတယ်။ ကျွန်မရဲ့ လုပ်ငန်းလည်း ပါမယ်" ဆိုပြီး ကိုယ်ပိုင်ဆန္ဒနဲ့ ပါဝင်ပြီး တူတူလုပ်ဆောင်ကြတဲ့ သမဝါယမ လုပ်ငန်းကိုပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်လယ်ယာပါချင်ပါမယ်၊ အလုပ်သမားခနဲ့ လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်ဖို့ ကုန်ကျစရိတ်တွေကို အပြည့်အဝ ပေးနိုင်ချင်မှလည်း ပေးနိုင်မဲ့ သူတွေလည်း ပါချင်ပါမယ်။ ဒါပေမဲ့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က ပါဝင်ချင်လို့ ပါဝင်လာတာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့်မို့ အထက်က လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် ပေးတဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကို သေသေချာချာ လိုက်နာလုပ်ဆောင်ကြပါတယ်။ အမြတ်တွေရလာတယ်ဆိုရင် ပါထားတဲ့ မြေပိုင်ရှင်တွေကိုလည်း မြေအတွက် အချိုးကျပေးသလို၊ ပါဝင်ကြတဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေကိုလည်း အချိုးကျ ခံစားခွင့်ပေးပါတယ်။ အဲ့အပြင်ကိုမှ အဖွဲက ပေးတဲ့ တစ်ခြားခံစားခွင့်တွေဖြစ်တဲ့ သမဝါယမ ဝယ်ယူနိုင်ခြင်းတွေ၊ တူတူလုပ်ဆောင်နိုင်ခြင်းတွေနဲ့ စုပေါင်းရောင်းချနိုင်ခြင်း စတဲ့ အကျိုးကျေးဇူးတွေကိုလည်း ရနိုင်ကြပါတယ်။ 

သမဝါယမ စနစ်မှာဆိုရင် (၂)မျိုး ခွဲခြားထားပါတယ်။ ချိတ်ဆက် သမဝါယမ နဲ့ ဖွဲ့စည်းသမဝါယမ ဆိုတာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

(က) ချိတ်ဆက် သမဝါယမ 

ဒီလို ချိတ်ဆက်လုပ်ကြတဲ့ သမဝါယမလုပ်ငန်းတွေမှာ ပိုင်ဆိုင်မှု က ကိုယ့်မြေဆို ကိုယ်ပဲ ပိုင်ပြီးတော့မှ အဲ့မြေကိုပဲ စုပေါင်းစိုက်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ အကျိုးအမြတ်ကိုလည်း ခွဲဝေကြပါတယ်၊

(ခ) ဖွဲ့စည်း သမဝါယမ 

ဒီလို သမဝါယမ မှာဆိုရင်တော့ ပါဝင်ချင်တဲ့သူတွေက ကိုယ်ပိုင်ဆိုင်တဲ့ ပိုင်ဆိုင်မှုကို အသင်းထဲမှာ မြုပ်နှံရပါတယ်။ အဲ့လိုမြုပ်နှံပြီးတော့ အဖွဲ့ဝင်တွေနဲ့ သမဝါယမ အသင်းဖြစ်ပြီဆိုရင်တော့ အသင်းထဲကနေမှ ရွေးချယ်ပြီး အုပ်ချုပ်မှု ကော်မတီပြန်ဖွဲ့စည်းပါတယ်။ အုပ်ချုပ်မှု ကော်မတီကမှ တိုက်ရိုက် အလုပ်တွေခွဲဝေပေးတယ်၊ ဝင်ငွေတွေ ခွဲဝေပေးတယ်၊ ဈေးကွက်ချဲ့ထွင်ရေးတွေ လုပ်ဆောင်တယ်၊ စတဲ့ အသင်းရဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကိုလုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ 

အဲ့လိုမျိုး သမဝါယမ စနစ်နဲ့ လည်ပတ်ကြတာမျိုးတွေပါ။

(၂) တစ်နိုင်တစ်ပိုင် စနစ်

မြေပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ ဆိုင်ပြီးတော့ လယ်လုပ်ချင်ရင် လယ်သမားလေးတွေလုပ်ပြီးတော့ စိုက်ပျိုးနေကြတာမျိုးကိုဆိုလိုပါတယ်။ အစိုးရက မြေငှားချထားပေးလိုက်တဲ့ လုပ်ကွက်ငယ်တောင်သူတွေလည်း ဒီစနစ်ထဲမှာ ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။ 

(၃) ပြည်နယ်စိုက်ပျိုးရေး

 ဒီလိုစနစ်ကတော့ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကို အစိုးရက လမ်းညွှန်ချက်ပေးတာဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရက ဖော်ဆောင်တဲ့ လုပ်ငန်းဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် နေ့စား၊ လစား လို သဘောမျိုး  အလုပ်သမားတွေ ရှိပါတယ်။

(၄) လုပ်ငန်းကြီး

သူကကျတော့ အကြီးစားတွေ တစ်ခါတည်း လုပ်ကိုင်တဲ့ ငွေရှင်ကြေးရှင်တို့ရဲ့ စနစ်ပါ၊ ကြံစိုက်ခင်း အကြီးကြီးစိုက်မယ်၊ သကြားစက်ရုံပါ တစ်ခါတည်း အပြီးထောင်ထားတာမျိုး လို လုပ်ငန်းကြီးနဲ့ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ စနစ်ပါ။ သူတို့ကျတော့ မန်နေဂျာက လစာနဲ့ပေးပြီး ကျန်တာကိုနေ့စား လပေးလိုမျိုး ထားရှိကြပါတယ်။ 

ကဲ ဘယ်လိုစနစ်မျိုးကိုလုပ်ဆောင်မလဲ လုပ်ဆောင်နိုင်မလဲဆိုတဲ့အချက်ကို တီးမိ ခေါက်မိပြီထင်ပါတယ်၊ ကျေးဇူးတင်ပါတယ်နော်။

Reference

‘Production Economics and Farm Management’, Virender Kumar Professor (Agricultural Economics) Department of Agricultural Economics, Extension Education & Rural Sociology, COA, CSKHPAU, Palampur-176 062 (HP), India

ထွန်းဝင်းကျော်

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်