အရသာထူးတဲ့….ကဘီလူး

ငါးကြီးငါးကောင်းများဖြစ်ကြသော ကသမျှင်၊ ကသပါင်း၊ ကက်ကူရံ စသည့် ‘ကကြီး’ (၁၁) မျိုးငါးများတွင် "ကဘီလူးငါး" သည်လည်း တစ်မျိုးအပါအဝင် ဖြစ်ပေသည်။

ကဘီလူးငါးမှာ ခေါင်းသေး၍ မျက်လုံးပြူးကာ နှုတ်ခမ်းပါးလွှာသော အကြေးခွံပါ ရေချိုရေငန်စပ် ငါးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရေစပ်တွင်နေ၍ မြစ်ကိုဆန်တက်သော ငါးမျိုးစိတ်လည်းဖြစ်သည်။

ကဘီလူးငါးမှာ ငါးဇင်ငါးနှင့်မျိုးနွယ်တူဖြစ်ပြီး ရေပေါ်ကူး၊ ရေပေါ်ရေလွှာနေ (pelagic fish) များဖြစ်ကြပြီး အကြေးခွံမှာ ငွေမှင်ရောင်တောက်ပကြသည်။ ကမ္ဘာအနှံ့အပြားရှိ အပူပိုင်းနှင့် အပူပိုင်းလျော့ပိုင်းဒေသရှိ ကမ်းရိုးတန်းရေပြင်တို့တွင် တွေ့ရှိရပါသည်။

ကဘီလူးငါး၏ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် (30-35) cmရှိကြသည်။ အမြင့်ဆုံးအလျှားမှာ (100) cmခန့်ရှိပြီး အလေးချိန်အားဖြင့် (8) kg ထိရှိကြသည်။

ကဘီလူးကို ရခိုင်လို “ငါးကင်ကျိုင်း (သို့) ငါးကန်သား”ဟု ခေါ်ဆိုကြပါသည်။ အမေရိကန်ငါးလုပ်ငန်းအသင်းအခေါ်အဝေါ်မှာ ”Flathead Mullet”၊ “Striped Mullet “ဟု သိရပြီး အခြားနိုင်ငံအခေါ်အဝေါ်များမှာ” black mullet,bully mullet, commonmullet, grey mullet, sea mullet and mullet ဟူ၍စသဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ကြပါသည်။

မြန်မာလို ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေကြသော “ကဘီလူး”မှာ မွန်ဝေါဟာရဖြစ်ပြီး မွန်ဘာသာစကားအရ 'က' ဆိုသည်မှာ “ငါး”ဟု အဓိပါယ်ရပြီး မြန်မာဝေါဟာရ“ဘီလူး”နှင့်ပေါင်းစပ်ကာ “ကဘီလူး” ဟု ခေါ်ဆိုကြကြောင်း မွန်စာပေများတွင် ဖတ်မှတ်ခဲ့ရဖူးပါသည်။

ကဘီလူးငါးမှာ ရေငန်နှုန်းအတက် အကျကို ခံနိုင်ရည်ရှိသောငါးဖြစ်ပြီး အခြားငါးမျိုးစိတ်များကဲ့သို့ ရေအောက်တွင် ကြာရှည်မနေကြဘဲ ရေပြင်ထက်သို့ ခေါင်းဖော်၍ ကူးခတ်သွားလာတတ်ကြသည်။ ပင်လယ်ဒီရေတက်လာချိန်၌ ဒီရေနှင့်အတူ မြစ်တွင်းသို့ အုပ်သင်းဖွဲ့၍ ဝင်ရောက်လာတတ်ကြပြီး ပင်လယ်ပိုင်းတွင် မျိုးပွားသားပေါက်ကြသည်။ ပင်လယ်မှာပေါက်ဖွားကြပြီး မြစ်တွင်းသို့ အလုံးအရင်းနှင့် ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာကြပါသည်။

ကဘီလူးငါးများမှာ အစုံစား (Omnivorous) များဖြစ်ကြပြီး အကောင်မျှောလှေး (zooplankton)၊ ရေညှိရေမှော် (algae)၊ အခွံမာရေသတ္တဝါငယ်လေး (small crustaceans)၊ ခြင်သားလောင်း (mosquito larvae) စသည်တို့ကို သူတို့၏အစာအဖြစ် စားလေ့ရှိကြသည်။

ကဘီလူးငါးမှာ အသားနူးညံ့ပြီး ဆူဖြိုးသောငါးဖြစ်သဖြင့် အရသာထူးခြားကောင်းမွန်လှပါသည်။ ဒေသခံများမှာ ကဘီလူးငါးကို ဆီပြန်ဟင်း၊ ကြော်စား၊ သောက်ဆမ်း၊ ခရမ်းချဥ်သီး (သို့) မုန်လာဥဖြူဖြင့် ဆီကျန်ရေကျန်အစပ်ဟင်း ချက်စားခြင်းအပြင် ကဘီလူးငါးကို အခြောက်လှန်း၍ ကဘီလူးခြောက်လည်း ပြုလုပ်စားသုံးကြပါသည်။

ကဘီလူးငါးနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်အချက်အလက် (Scientific Classification) မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

Phylum (မျိုးပေါင်းစု) - Chordata

Class (အမျိုးအစား) - Actinopterygii

Order (မျိုးစဥ်) - Mugiliformes

Family (မျိုးရင်း) - Mugilidae

Genus (မျိုးစု) -Mugil

Species(မျိုးစိတ်) -M.cephalus ဟူ၍ဖြစ်ကြပါသည်။

ပင်လယ်ပြာ(ငါးဦးစီး)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...