နှင်းဖြူဖြူ
မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ညောင်ရွှေမြို့၊ အင်းလေးကန်တွင်သာတွေ့ရသော မြန်မာ့တိုင်းရင်းငါးမျိုးစိတ် ငါးဖိန်းသည် အင်းလေးကန်၏ပုံရိပ်ဖြစ်ပြီး “အင်းသားငါး”ဟုလည်း ခေါ်လေ့ရှိကြသည်။
ငါးဖိန်းငါးကို ၁၉၁၈ ခုနှစ်တွင် Annandale မှ ရှာဖွေတွေ့ ရှိခဲ့ပြီး ငါးဖိန်း၏သိပ္ပံအမည်မှာ Cyprinus intha ဖြစ်ပါသည်။ ငါးဖိန်းငါးမျိုးသည် မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်လုနီးပါးရင်ဆိုင်နေရ၍ (International Union for Conservation of Nature-IUCN) Red List အဖြစ် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်ပြဌာန်းခဲ့ပါသည်။
ငါးဖိန်းငါး၏ ခန္ဓာဗေဒအချက်အလက်များ
- ငါးဖိန်းငါး၏ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်တွင် အကြေးခွံများပါရှိပြီး ဦးခေါင်းတွင်မူ အကြေးခွံမရှိပေ။ ပတ်ဝန်းကျင်အပူချိန် (၂၀-၃၀) ဒီဂရီစင်ဂရိတ်ကို နှစ်သက်ကြသည်။
- ငါးဖိန်းငါး၏နှုတ်ခမ်းသည် ဝက်နှုတ်ခမ်းနှင့်ဆင်တူပြီး မြေကိုဆွ၍အစာကို ရှာဖွေစားတတ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ငါးဖိန်းရှိသောကန်ရေသည် နောက်ကျိနေတတ်သည်။
- ငါးဖိန်းငါး၏ အမြီးရေယက်နှင့် စအိုရေယက်တို့တွင် ဓားသွားကဲ့သို့ထက်မြက်သော ဇောင်းများပါရှိသည်။အလယ်လိုင်းကြေးခွံ စုစုပေါင်း(၂၅-၂၈) ခုအတွင်းသာ ပါရှိသည်။
- ပါးစပ်တွင် နှုတ်ခမ်းမွေး(၂)စုံပါရှိပြီး နှုတ်ခမ်းမှာစွေစောင်းပြီး အောက်မေးရိုး ငေါထွက်နေသည်။
- ငါးဖိန်းငါး၏ခန္ဓာကိုယ်အရောင်မှာ စိမ်းညိုရောင်၊ ငွေညိုရောင်ရှိကြသည်။
- ငါးဖိန်းငါးမျိုးသည် အစုံစားသော(Omnivorous)ငါးမျိုးဖြစ်ပြီး အစာစားသောအလေ့အကျင့်တွင်(၂၀)မီလီမီတာအရွယ် သားပေါက်သည် အပင်နှင့်အကောင်မျှောလှေးများကိုစားသောငါးမျိုး (Planktonic feeder) ဖြစ်သည်။
- ၁၀ စင်တီမီတာ ငါးသန်များသည် ပိုးကောင်များ၊ တီကောင်များ၊ အပင်၊ အသီးအရွက်အဆွေးအမြည့်များကိုစားသည်။
ငါးဖိန်းငါးသားဖောက်ခြင်း
- ငါးဖိန်းများသည် တစ်နှစ်ပတ်လုံးမျိုးပွားပြီး ဇန်နဝါရီလမှ ဧပြီလအတွင်းမျိုးပွားရန် အမြင့်ဆုံးအချိန် ဖြစ်ပါသည်။
- မျိုးပွားချိန်တွင် ငါးအဖိုနှင့်အမကို အလွယ်တကူ ခွဲခြားနိုင်ပါသည်။
ဆေးထိုးသားဖောက်နည်း
- ငါးဖိန်းသားဖောက်ရန်အတွက် ဗေဒါပင်ကိုအသုံးပြုနိုင်သည်။
- သားဖောက်မည့်ငါးကန်သည် အောက်ခြေတွင်ရွှံ့နွံများမရှိရန်နှင့် ရေသန့်ရှင်းရန်အထူးလိုအပ်သည်။ ရေမကောင်းပါက ဥများပုပ်သွားနိုင်သည်။
- မျိုးငါးများအား ညနေ(၆)နာရီခန့်တွင် ဟော်မုန်းဆေးထိုး၍ မိတ်လိုက်ဥချကန်အတွင်း ရေပန်းချ၍ လွှတ်ပေးထားသင့်သည်။
- နောက်တစ်နေ့မနက်(၂)နာရီခန့်တွင် ငါးများစတင်၍မိတ်လိုက်ပြီး (၄-၅)နာရီခန့်တွင် ဥများစတင် ဥချပါသည်။
- မနက်(၇)နာရီခန့်တွင် မျိုးငါးများကို ပိုတက်ဆီယမ်ပါမက်ဂနိတ်(KMnO4) ကို ၅ မိနစ်ခန့်စိမ်ပေးပြီး သီးခြားပြုစုကန်များအတွင်းသို့ ပြန်လွှတ်ပေးသင့်သည်။
- ဥကပ်ဗေဒါပင်များအားသီးခြားသားဖောက်ရန် အသင့်ပြင်ဆင်ထားသောသားဖောက်ကန်အတွင်း ပြောင်းပေးရပါမည်။
ငါးဖိန်းငါးသားပေါက်များအား အစာကျွေးနည်း
- သားဖောက်ပြီး(၃-၆)ရက်အကြာတွင် အပူချိန်ပေါ်မူတည်ပြီး ငါးများဥမှ အကောင်ပေါက်ပါမည်။
- ဥမှပေါက်စငါးကလေးများအား အစာကျွေးရန် မလိုသေးပေ။
- ငါးဖိန်းငါးမှုန်များသည် ငါးရံ့သားပေါက်များကဲ့သို့ နီရဲသည်။
- ဥမှအကောင်ပေါက်ပြီး(၃)ရက်မြောက်နေ့တွင် ပဲဖတ်ကိုရေစိမ်၍ ကန်အနှံ့ ဖျန်းပေးရမည်။
- ၁၀ ရက်ခန့်ကြာလျှင် ဖွဲနုနှင့်ပဲဖတ်ကို (၃ : ၁ အချိုး) ရောစပ်၍ ကန်အနှံ့ ထပ်မံဖျန်းပက်ပေးရမည်။
- အစာကို နံနက်နေထွက်ချိန်(၈)နာရီခန့်တွင် ကျွေးရပါမည်။
- ပုံမှန်အားဖြင့် ငါးဖိန်းငါးမျိုး၏သက်တမ်းသည်(၉)နှစ်မှ (၁၅) နှစ်အထိရှိပြီး သက်တမ်းအရှည်ဆုံး ၄၇ နှစ်ထိရှိကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါသည်။
ငါးဖိန်းငါး သားဖောက်ထုတ်လုပ်ခြင်း၏ အောင်မြင်မှုများ
ငါးဖိန်းငါးမျိုးအား ညောင်ရွှေငါးလုပ်ငန်းစခန်းမှ ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင်စတင်၍ အောင်မြင်စွာသားဖောက်ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့စားနပ်ရိက္ခာနေ့အထိမ်းအမှတ် ငါးမျိုးသစ်သုတေသနပြုစမ်းသပ်သားဖောက်ထုတ်လုပ်ဆုကို ညောင်ရွှေငါးလုပ်ငန်းစခန်းမှ ရရှိခဲ့၍ နှစ်စဉ်အင်းလေးကန်နှင့် ရေဝေရေလဲဒေသများသို့ ငါးဖိန်းသားပေါက်များအား ငါးမျိုးစိုက်ထည့်ပေးလျက်ရှိပါကြောင်း တိုင်းရင်းငါးဖိန်းငါးအကြောင်းကို လေ့လာမိသမျှ ရေးသားလိုက်ရပါသည်။
Ref; ငါးလုပ်ငန်းဦးစီးဌာန။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟု ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။
မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ
ဆွေးနွေးချက်များ
-
{{ comment.user.name }} - {{ formatDate(comment.created_at) }}
{{ question.title }}