နှမ်းဘက်တီးရီးယားရွက်ပြောက်ရောဂါနှင့် ကာကွယ်ကုသနည်း

မြန်မာနိုင်ငံ၊ အပူပိုင်းမိုးနည်းဒေသ၊ စစ်ကိုင်း၊ မကွေး၊ မန္တလေးတိုင်းများမှာ နှမ်းစိုက်ဧရိယာ ကျယ်ဝန်းပါတယ်။

သီးနှံနဲ့ ရာသီဥတု သဟဇာတဖြစ်တဲ့နှစ်များမှာ ကုန်ကျစရိတ် သက်သာစွာနဲ့ အကျိုးအမြတ်ရရှိတဲ့သီးနှံဖြစ်သလို ရာသီဥတုမကောင်းလို့ မိုးခေါင်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုးမွှားရောဂါ ထူပြောပြီး တံစဥ်လွတ်တဲ့နှစ်တွေလည်း မနည်းကြပါဘူး။

နှမ်းရောဂါများ

နှမ်းရောဂါလို့ဆိုလိုက်တာနဲ့ နှမ်းရိုးမဲရောဂါ၊ နှမ်းပင်ဖိုရောဂါလောက်သာ သတိပြုမိကြပါတယ်။

အကြမ်းအားဖြင့်..

မှိုကြောင့်ဖြစ်သောရောဂါ
ဖိုက်တိုပလာစမာကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါ
နီမတုတ်ကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါ
ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်သော ရောဂါ

စသဖြင့် ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေ ရှိတဲ့အနက်...

ဒီဆောင်းပါးမှာတော့ ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်တဲ့ နှမ်းရောဂါများကို ကောက်နုတ်တင်ပြလိုပါတယ်။

နှမ်း၊ ဘက်တီးရီးယား ရောဂါ

အထူးသဖြင့် မိုးနှမ်းသီးနှံမှာ..

၁။ ဘက်တီးရီးယား အပင်နာရောဂါ (Bacterial leaf blight disease)
၂။ ဘက်တီးရီးယား အရွက်ပြောက်ရောဂါ (Bacterial leaf spot disease)

ဆိုတဲ့ ရောဂါတွေကျတတ်ပါတယ်။

ဘက်တီးရီးယား ရောဂါသဘာဝ

ဘက်တီးရီးယားရောဂါဟာ နေပူတလှည့်၊ မိုးရွာတလှည့်၊ ပူလိုက်အေးလိုက်ရာသီဥတု စိုစွတ်ချိန်မျိုးတွေမှာ ပွားများတတ်ပါတယ်။
မှိုရောဂါကဲ့သို့ အပင်တစ်ရှူးအတွင်း တိုက်ရိုက် မဝင်ရောက်နိုင်လို့ စတ်ိုမာတာ အပေါက်များမှလည်းကောင်း၊ ပိုးကိုက်ဒဏ်ရာ၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာများမှတဆင့်လည်းကောင်း ဝင်ရောက်နိုင်ပါတယ်။
မိုးသက် လေ၊ သွင်းရေ၊ မိုးစက်၊ မိုးပေါက်များကတဆင့်လည်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်ပါတယ်။
အပင်တစ်ရှူးအတွင်း ရောက်ရှိပြီးပါက အစာကြော၊ ရေကြောတလျှောက် ယက်မွေးကိုအသုံးပြုပြီး တနေရာမှ တနေရာ ကူးစက်မြန်ပါတယ်။
ဒါကြောင့် ဘက်တီးရီးယားရောဂါဟာ ကုသချိန်နည်းတာမို့ မကျရောက်အောင် ကာကွယ်ခြင်းကသာ အထိရောက်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်စေသက်ရှိ

Bacterial leaf blight ရောဂါဟာ (Xanthomonas campestris PV. ) ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်ပြီး...
Bacterial leaf spot ရောဂါကတော့ (Pseudomonas syringae pv) ဘက်တီးရီးယားကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါနှစ်မျိုးလုံး သီးနှံတရာသီအတွင်း တပြိုင်နက်တည်း ကျရောက်တတ်သလို တမျိုးချင်းလည်း ကျရောက်နိုင်ပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာ

Bacterial blight ရောဂါ စတင်ချိန်မှာဆိုရင် အရွက်ပေါ် ရေစိုနာ အပြောက်အစက်လေးများ အရွယ်မညီမညာ စတင်တွေ့ရှိရပါတယ်။
တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အကွက်ကျယ်လာပြီး အညိုရောင်ပြောင်းကာ ဒဏ်ရာနေရာ တစ်ရှူးသားများ ကျွတ်ဆတ်ခြောက်သွေ့လာတာကို တွေ့ရပါမယ်။
Bacterial leaf spot ရောဂါ စတင်ပုံကတော့ အရွက်ကြောကြားမှာ စိမ်းညိုရောင် ဖျော့တော့ သော အနာကွက်လေးတွေ မညီမညာ တွေ့ရတာက စပါတယ်။
တဖြည်းဖြည်း ကျယ်လာပြီး စိမ်းဖျော့ရောင် အကွက်မှာ မီးခိုးရောင် အနားသတ်ပုံစံ တွေ့ရပါတယ်။

ကာကွယ်/ကုသခြင်း

ဘက်တီးရီးယားကြောင့်ဖြစ်သော အပင်ရောဂါများကို ဘက်တီးရီးယားသတ်ဆေးဖြင့် အမြစ်ပြတ်ကုသနိုင်တဲ့ဆေး မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ထိန်းသိမ်းနိုင်ရုံသာ တတ်နိုင်ပါတယ်။

အကောင်းဆုံး ကာကွယ်နည်းတွေကတော့...

သီးနှံ အလှည့်ကျစိုက်ပါ။
မုတ်သုန်ဝင်သည်နှင့် ချက်ချင်းစောစိုက်ပါ။
ဘက်တီးရီးယားခံနိုင်သောမျိုး စိုက်ပါ။
မျိုးစေ့ကို စထရက်နိုဆိုက်ကလင်း စိမ်စိုက်ပါ။
ရောဂါလက္ခဏာ စတင်ပြသည်နှင့် တက်ထရာဆိုက်ကလင်း၊ ဘစ်စမာသိုင်ယာဇိုး တမျိုးမျိုးကို ၁၀ ရက်ခြား ဖျန်းပေးပါ။

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦးလေး

Ref >>SESAMUM :: MAJOR DISEASE :: BACTERIAL LEAF SPOT

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...