တီမြေဆွေးအကျိုးပြုမှုအပေါ် စတီးဗီးယားပင်တွင် စံထားစမ်းသပ်တွေ့ရှိချက်များ

မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမဲ့ ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း (၃၈)

ရွက်ချိုမှုန့်ပင်တွင် အချိုဓာတ်အရသာဖြစ်စေသော စတီးဗီရောဂလိုက်ကိုဆိုဒ်နှင့် အာဟာရဓာတ်ပါဝင်မှု တိုးစေသော ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသည့် ဇီဝနှိုးဆွတီမြေဆွေး၊ မှိုစာဟောင်း (SMS)နှင့် မြေဆွေးများ အသုံးပြုခြင်း (အပိုင်း - ၅)

ဟူးမစ်အက်ဆစ် (၅၂%)ထုတ်ပြီး နိုက်ထရိုဂျင်ကြွယ်ဝသောတီမြေဆွေးကို ရွက်ချိုမှုန့်ပင်တွင် အချိုဓာတ် အရသာတိုးစေရန် သုံးသင့်သည်။

တီမြေဆွေး၏ အပင်အကျိုးပြုဇီဝကမ္မဖြစ်စဥ်

တီမြေဆွေးသည် ဇီဝနှိုးဆွပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး တီမြေဆွေးစစ်ထုတ်ရည်တွင်ပါဝင်သော အနည်းလို အာဟာရများကြောင့် ဟော်မုန်းသတ္တိရှိသည်။ ဖိုက်တိုဟော်မုန်းများဖြစ်သော ဆိုက်တိုခိုက်နင်၊ အောက်ဆင်၊ ဂစ်ဘရယ်လင်တို့ပါဝင်သဖြင့် အပင်ကြီးထွားမှုအားပေးသည် (Shahrajabian et al.2021 တီမြေဆွေးတွင် ဟူးမစ်အက်ဆစ်ထုတ်မှု ၅၂ % ရှိသည်။ (Chaitra et al., 2018)

စတီးဗီးယားရွက်ချိုမှုန့်ပင်

စတီးဗီးယားရွက်ချိုမှုန့်သည် ဆေးဖက်ဝင်ပင်ဖြစ်သည်။ အရွက်များသည်စတီးဗီရော ဂလိုက်ကိုဆိုဒ် ကြွယ်ဝသည်။ စတီးဗီရောဂလိုက်ကိုဆိုဒ်ပါဝင်သဖြင့် စူးခရိုးစ်သကြားရည်ထက် အဆ ၃ဝဝ ပိုချိုသည်။

စတီးဗီးယားရွက်ချိုမှုန့်ပင်အရွက်တွင် ရီဘောင်ဒီရိုဆိုက်နှင့် စတီဗီရိုဆိုက်ပါဝင်သည်။ စတီဗီရိုဆိုက် ပါဝင်မှုသည် အခြားစတီးဗီရောဂလိုက်ကိုဆိုဒ်များပါဝင်မှုထက် ပိုလွှမ်းမိုးသော ပစ္စည်းဖြစ်သည်(Kumar et al.,2013)။ စတီးဗီးယားရွက်ချိုမှုန့်ပင်သည် ကင်ဆာအကြိတ်အဖုများကို ဟန့်တားသော အရည်အသွေးရှိသည်။ cardiovascular ရောဂါ၊ အထူးသဖြင့် ဆီးချိုရောဂါကုသမှုအတွက်လည်း အထောက်အကူပြုသည် (Chouhan et al.,2016)။

စတီးဗီးယားပင်သည် သဘာဝအန်တီအောက်ဆီးဒန့်လည်း ကြွယ်ဝသည်။ အစားအစာ စက်ရုံများတွင် အသုံးပြုမှု အလားအလာကောင်းသည့် အပင်ဖြစ်သည်။ စတီးဗီးယားပင်ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင်ရေးတွင် အဓိကအချက်ဖြစ်သည့် မလွှဲမရှောင်သာသော မျက်နှာစာတခုကတော့ အသုံးပြုသည့် ကြီးထွားမီဒီယာ နှင့် ဖြည့်တင်းသည့်အာဟာရများဖြစ်သည်။ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသော စတီးဗီးယားပင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုမြှင့်တင်ရေးသည် အမြန်လိုလာပြီဖြစ်သည်။ ကြီးထွားမီဒီယာ ဖြည့်စွက်အဖြစ် သုံးနိုင်သော တီမြေဆွေးအပါအဝင် ဥယျာဥ်ခြံမြေ၊ မှိုပုံဟောင်းအောက်ခံလွှာ၊ နွားချေး၊ အော်ဂဲနစ် မြေဆွေး၊ ကြံမြှုပ်ချေး၊ ပါလိုက် leaf mold၊ press mud၊ peat moss များသည် ကြီးထွားမီဒီယာ အာဟာရဓာတ်ပါဝင်မှု မြင့်စေသည်။

တီမြေဆွေးမှထုတ်ယူသော ဟူးမစ်အက်ဆစ်တွင်ပါသော ဓာတုပစ္စည်းများ

ကြီးထွားမီဒီယာဖြည့်စွက်အဖြစ် တီမြေဆွေးအပါအဝင် ဥယျာဥ်ခြံမြေ၊ မှိုပုံဟောင်းအောက်ခံလွှာ၊ နွားချေးသုံးခြင်း

စုစုပေါင်းကလိုရိုဖီး (မီလီဂရမ်/ဂရမ်) တိုးခြင်း

စုစုပေါင်းဖလေဗိုနွိုက် (မီလီဂရမ်/ဂရမ်) အစိုအလေးချိန်တိုးခြင်း

ကယ်ရိုတီနွိုက် (မီလီဂရမ်/ဂရမ်) အစိုအလေးချိန်တိုးခြင်း

ဆွေးနွေးချက်

ဟူးမစ်အက်ဆစ်သည် မြေဆွေးထဲတွင် ၂-၃% ပါဝင်သည် (Green way, October 2022)။ တီမြေဆွေး ထည့်ခြင်းဖြင့် ဟူးမစ်အက်ဆစ်ထုတ်မှု ၅.၂ဝ ထိ ဖြစ်လာခြင်းကြောင့် မြေ၏ဇီဝဓာတုဆိုင်ရာ သတ္တိ တိုးလာခြင်းဖြစ်သည်။
အပင်ဒြပ်ထုတိုးသည် (Bziouech et al.,2022)။
ကြီးထွားမီဒီယာထဲတွင် ဖိုတိုစင်သိတ်များ ပိုစုလာခြင်းမှတဆင့် စတီးဗီးယားအရွက်ထဲတွင် နေရောင်နှင့် အစာချက်သော အရောင်ခြယ်ဆေးများ တိုးလာသည် (Singh et al.,2022)။
မြေဆွေးအမျိုးမျိုးထည့်ခြင်းသည် ကလိုရိုဖီးတိုးလာစေသည်။
တီမြေဆွေးထည့်ခြင်းသည် ကလိုရိုဖီး (မီလီဂရမ်/ဂရမ်)တိုးမှု အများဆုံးဖြစ်သည်။
အကြောင်းမှာ ကလိုရိုဖီးမော်လီကျူးများနှင့် တွဲနေသော နိုက်ထရိုဂျင်ရခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည် (Libutti et al.,2020)။
မြေဆွေးအမျိုးမျိုးထည့်သည့် စမ်းသပ်မှုတိုင်းတွင် မင်နရယ်ပါဝင်မှုတိုးလာသည်။
တီမြေဆွေးထည့်သော ကြီးထွားမီဒီယာထဲတွင်စိုက်သော စတီးဗီးယားအရွက်ထဲတွင် ပိုတက်စီယံ၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ဖော့စပရပ်ပါဝင်မှု အမြင့်ဆုံးဖြစ်သည်။
အပင်အစို၊ အခြောက်အလေးချိန်လည်း တိုးသည်။ အကြောင်းမှာ တီမြေဆွေးကြောင့် မီဒီယာထဲတွင် နိုက်ထရိုဂျင်၊ ဖော့စပရပ် ပါဝင်မှုတိုးစေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။
တီမြေဆွေးထည့်ထားသည့် ကြီးထွားမီဒီယာ ဥယျာဥ်ခြံမြေထဲတွင် ကယ်ရိုတီနွိုက် (မီလီဂရမ်/ဂရမ်) အများဆုံးဖြစ်သည်။

သုံးသပ်ချက်

၁။ စတီးဗီးယားပင်သာမက အခြားဥယျာဥ်ခြံသီးနှံပင်များပါ အသုံးပြုသင့်သော တီမြေဆွေးထဲရှိ အဓိကသိသင့်သော နိုက်ထရိုဂျင်ကြွယ်ဝမှု၊ အကျိုးပြုဟူးမစ်အက်ဆစ်၊ ကာဗွန်နှင့်နိုက်ထရိုဂျင် အချိုး ( < ၂၀) နှင့် ပီအိပ်ချ်ကိုဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ တောင်သူများသည် မိမိတို့အသုံးပြုနေသော၊ သီးနှံစုံ အသုံးပြုသင့်သော မြေဆွေးများ၏ အာဟာရတန်ဖိုးများနှင့် ဘာကြောင့်အကျိုးရှိသည်ကို ကြိုတင် နားလည်စေရန် စတီးဗီးယားပင်တွင်အသုံးပြုမှုကို စံအဖြစ်ထားပြီး ဖော်ပြရှင်းလင်းထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အသုံးပြုသင့်သော မြေဆွေးနှုန်းထားများကို ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်။

၂။ ကြီးထွားမီဒီယာတွင် ဇီဝနှိုးဆွတီမြေဆွေး၊ မှိုပုံဟောင်းအောက်ခံလွှာ၊ နွားချေးဆွေးများ၊ သဘာဝမြေသြဇာများနှင့် ဇီဝမြေသြဇာများကို ဖြည့်စွက်သုံးခြင်းဖြင့် စတီးဗီးယားရွက်ချိုမှုန့်ပင် ဒြပ်ထုတိုးအောင် ဆောင်ရွက်သင့်သည်။ ယင်းကဲ့သို့လုပ်ဆောင်နိုင်မည်ဆိုပါက စတီးဗီရိုဆိုက်ပုံစံနှင့် စတီးဗီးယား စစ်ထုတ်ပစ္စည်းများ တိုးလာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ကိုးကား

Chaitra P. et al., Extraction and characterization of humic acid from vermicompost and farm yard manure . Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 2018; 7(6): 573-575

Sardar.H. et al., Evaluation of different growing media based on agro-industrial waste materials for the morphological, biochemical and physiological characteristics of stevia. Biomolecules 2021, 11, 698. https:// doi.org/10.3390/biom11050698 IN. Cleaner Waste Systems. Volume 3, December 2022, 100038.

Shahrajabian, M.H.; Chaski, C.Polyzos, N.Petropoulos, S.A. Biostimulants Application: A Low Input Cropping Management Tool for Sustainable Farming of Vegetables. Biomolecules. 2021 May; 11(5): 698. .doi: 10.3390/biom11050698

ဒေါ်မြမြ၊ ပါမောက္ခ (ငြိမ်း)၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...