ငရုတ်ပင်၏ သဘောသဘာဝ -၂

စာရေးသူ၏ ဆောင်းပါးလေးများ ရေးသားဖြန့်ဝေရခြင်း၊ အပတ်စဉ် စနေနေ့ညတိုင်း ဗဟု သုတမျှဝေခြင်းဟောပြောပွဲများ (Online Webinar) ပြုလုပ်နေခြင်း ရည်ရွယ်ချက်များမှာ အကြောင်းအမျိုးမျိုး ကြောင့် စိုက်သိပ္ပံ၊ စိုက်တက္ကသိုလ် သို့ မတက်ရောက်နိုင်ကြသော လက်တွေ့စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူ နေကြသော တောင်သူဦးကြီး၊ တောင်သူဒေါ်ကြီး၊ ကျေးလက်နေ လူငယ်အားလုံးအတွက် သိပ္ပံနည်းကျ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများကို ဖတ်ရှု၊ နားထောင်၊ ဆွေးနွေးရင်း၊ ဗဟုသုတ ရစေလိုသော စိတ်စေတနာဖြင့်ရေးသား၊ ဆောင် ရွက်နေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

(က) ငရုတ်ပင်အတွက်သင့်တော်သောရာသီဥတု (Climatic Requirements for Chilli/Pepper)

ငရုတ်သီးကို အောင်မြင်စွာ စိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်းသည် ငရုတ်ပင်အတွက် သင့်တော်သော ရာသီ ဥတု အခြေအနေ ရရှိမှုအပေါ် မှီခိုနေပါသည်။ နွေရာသီ ပူအိုက်မှုကို ကြိုက်နှစ်သက် သည့် သီးနှံ ဖြစ်သောကြောင့် ငရုတ်သီး  အပူချိန်နဲမှု (အအေးဓာတ်) နှင့် နှင်းများရှိသောဒေသ များတွင် စိုက်ပျိုးပါက အထွက်ကို အလွန်အမင်း ထိခိုက်နိုင်သည်။

(က-၁) အပူချိန် (Temperature)

ကောင်းမွန်စွာ ကြီးထွားရန်နှင့် အသီးတင်ရန်အတွက် အကောင်းဆုံးအပူချိန်သည် နေ့ဘက်တွင် ၇၀ မှ ၈၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၂၁ မှ ၂၇ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်)၊ ညဘက်တွင် ၆၀ မှ ၇၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၁၆ မှ ၂၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) ဖြစ်သည်။ ညဘက်တွင် အပူချိန် ၆၀ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်အောက် ကျဆင်းသွားသောအခါ သို့မဟုတ် နေ့ဘက်တွင် ၉၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်အထက် မြင့်တက်လာသောအခါ အပင်များသည် ပန်းပွင့်များကြွေကျခြင်းကို ခံစားရနိုင်ပြီး အသီးတင်ခြင်းကို ဟန့်တားစေသည်။ အပူချိန် ၈၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် အထက်တွင် အသီးများတင်ပါက များသောအားဖြင့် သေးငယ်ပြီး ပုံသဏ္ဌာန်မမှန် ဖြစ် တတ်သည်။ အပူချိန်လွန်ကဲမှုအပေါ် ထိခိုက်လွယ်ခြင်းက စိုက်ပျိုးရာတွင် သိသာ ထင်ရှား သော စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်ပါသည်။ အရွယ်အစားသေးငယ်ပြီး အစပ်ဓာတ် ပါဝင်သည့် ငရုတ်သီးများသည် အရွယ်အစားကြီးပြီး ငရုတ်သီး အချိုများထက် အပူ ဒဏ်ကြောင့် အ သီးမတင်ခြင်းပြဿနာကို ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိသော်လည်း ၎င်းသည် ဇီဝကမ္မ ဗေဒဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်တတ်သည်။ အစပ်ဓာတ်မပါဝင်သော အသီးကြီး မျိုး စိတ်များအတွက် ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးခြင်းသည် အပင်၏ သဘာဝ အပူဒဏ်ခံနိုင်ရည်ကို မသိမသာ လျော့ကျ စေသည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ အပူဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိခြင်းသည် ငရုတ်သီး၏ မူရင်းမျိုးရိုးနှင့် အစပ်ဓာတ် (Capsaicin) ထုတ်လုပ်မှုနှင့် အနီးကပ်ဆက်စပ်နေသည့် စရိုက်လက္ခဏာ ဖြစ်ပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် အပူအစပ်ဓာတ်ကို အများဆုံးထုတ်ပေးသည့် အခြေအနေများသည် စုစုပေါင်း အထွက်နှုန်းကို အမြင့်ဆုံး ဖြစ်စေသည့် အခြေအနေများ နှင့် မကြာခဏဆိုသလို ပြောင်းပြန်ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေတတ်ပါသည်။

(က-၂) နေရောင်ခြည် (Solar Radiation)

ငရုတ်သီးသည် သန်မာစွာ ကြီးထွားရန် နေရောင်ခြည် တိုက်ရိုက်အလုံအလောက် လိုအပ် သည့် “နေကိုကြိုက်သည့် အပင်များ (Sun-Loving Plants)” ဖြစ်သည်။ တစ်နေ့လျှင် အ နည်းဆုံး ၆ နာရီမှ ၁၂ နာရီအထိ နေရောင်ခြည် တိုက်ရိုက်ရရှိသည့်နေရာသည် အပင်အ တွက် အလင်းမှီစုဖွဲ့ခြင်း/အစာချက်လုပ်ခြင်း (photosynthesis) ပြုလုပ်ရန် လုံလောက် သော စွမ်းအင်ကို ပေးနိုင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ အလင်းရောင် အလုံအလောက် မရရှိခြင်း သည် အထွက်နှုန်းညံ့ဖျင်းစေပြီး "အပင်လှီခြင်း" ဖြစ်စေနိုင်ကာ ၎င်းအပင်များက ပင်စည် အား နည်းပြီး ရှည်လျားကာ ပိန်သွယ်နေတတ်သည်။ အထူးသဖြင့် အပူရှိန် ပြင်းသည့်နေ့ များတွင် နေ့လယ်ပိုင်း နေရောင်ခြည် ပြင်းထန်မှုကြောင့် အသီးများနှင့် အရွက်များပေါ် တွင် နေလောင်ဒဏ်ရာ (sunscald) ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြီး အသီးများပေါ်တွင် အရောင်ဖျော့၊ တွန့်လိမ်နေသော စက္ကူ ကဲ့သို့ အကွက်များအဖြစ် ပေါ်လာစေသည်။ ဤထိခိုက်မှုကြောင့် အသီးများသည် မှို သို့မဟုတ် ဘက်တီးရီးယားကူးစက်မှုများကို ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိ လာနိုင် သည်။ ၎င်းကို လျော့ပါးစေရန် ငရုတ်စိုက်ပျိုးသူများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် နေ့၏အပူဆုံး အချိန်များတွင် ယာယီအရိပ် သို့မဟုတ် အမိုးပိုက်ကွန်များ (temporary shade or shade netting) အသုံးပြု လေ့ရှိပါသည်။

(က-၃) စိုထိုင်းဆ (RH – Relative Humidity)

စိုထိုင်းဆသည် အပင်၏ ဘဝသံသရာ (Life cycle) တွင် အရေးပါသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ ၆၅-၇၅% ၏ ပတ်ဝန်းကျင် စိုထိုင်းဆသည် ကျန်းမာစွာ ကြီးထွားရန်နှင့် အောင်မြင်စွာ ဝတ်မှုန်ကူးရန်အတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်ပါသည်။ စိုထိုင်းဆ နည်းခြင်းသည် ပန်းပွင့်များ ကြွေကျခြင်း၏ အဓိက အကြောင်းရင်းဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်လည်း အလွန်အကျွံ စိုစွတ်သည့် အခြေအနေများတွင် (ရေအလွန်အကျွံ လောင်း ခြင်း၊ စိုထိုင်းဆများခြင်းနှင့် လေဝင်လေထွက်မကောင်းခြင်းအပါအဝင်) မှိုနှင့်ဘက်တီး ရီးယား ရောဂါများဖြစ်သည့် ပေါင်ဒရီမဲလ်ဒျုး (Powdery Mildew) နှင့် ဘက်တီးရီးယား အစက်ပျောက်ရောဂါ (Bacterial Spot) တို့ ကူးစက်ပြန့်ပွားစေနိုင်သောကြောင့် မျှတ အောင် ထိန်းသိမ်းထားရမည်။ အရွက်အောက်ဘက်တွင် အရည်ကြည်များ စုပုံနေသော လက္ခဏာ (edema) ပေါ်လာခြင်းသည် အပင်ခြေမြေကြီးအတွင်း ရေဓာတ်အလွန် အကျွံ ရှိနေခြင်းကို သိသာ၊ မြင်သာစေသည့် လက္ခဏာဖြစ်ပါသည်။

(ခ) ငရုတ်သီး၏ အပူအစပ်ဓာတ်ဆိုင်ရာ ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ဇီဝဓာတုဗေဒအခြေခံ

ငရုတ်သီး၏ ထူးခြားသည့် "အပူအစပ်" အရသာသည် အရသာတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ ထူးခြား သည့် ဒြပ်ပေါင်းအုပ်စုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အစပ်ဓာတ်နှင့် ပူလောင်မှု စိတ်ခံစား ချက် တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ဤဒြပ်ပေါင်းများ ထုတ်လုပ်ခြင်းသည် အပင်၏ ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ဆင့်ကဲ ဖြစ်စဉ် သမိုင်းကြောင်းအတွက် အဓိကဖြစ်သည့် ရှုပ်ထွေးသော ဇီဝဓာတုဗေဒ (Biochemistry) ဆိုင်ရာ ဖြစ်စဉ်တစ်ခု ဖြစ်သည်။

(ခ-၁) ကက်ဆိုင်ဆီနှိုက် (Capsaicinoid) ပါဝင်သောမျိုးရင်း အပင်များနှင့် ဇီဝပေါင်းစပ်မှု

ငရုတ်သီးရှိ အပူအစပ်ဓာတ်သည် ကက်ဆိုင်ဆီနှိုက် ဟုခေါ်သော အယ်လ်ကာလွိုက် များ မျိုးရင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ၎င်းတို့အနက် အများဆုံးနှင့် လူသိအများဆုံးမှာ ကက် ဆိုင်စင် (capsaicin - C18​H27​NO3​) ဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် မျိုးစိတ်အမျိုးအစားအပေါ် မူတည်၍ စုစုပေါင်း ကက်ဆိုင်ဆီနှိုက် ပါဝင်မှု၏ ၅၀-၇၀% ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ကက်ဆိုင်ဆီနှိုက် များသည် ကက်စီကမ် (Capsicum) မျိုးနွယ်စုအတွက် ထူးခြားသည့်ဒြပ်ပေါင်းများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ ဇီဝပေါင်းစပ်မှုသည် အသီးအတွင်း၌ အချိန်နှင့် နေရာအလိုက် သတ်မှတ် ထားသော ပုံစံတစ်ခုအတိုင်း ဖြစ်ပေါ်သည်။

ကက်ဆိုင်ဆီနှိုက် ဇီဝပေါင်းစပ်မှုသည် ပန်းပွင့်ပြီးနောက် ရက်ပေါင်း ၃၀ ခန့်အကြာ ရင့် ကျက်သော အစိမ်းရောင်အသီးအဆင့်တွင် အတက်ကြွဆုံး၊ အများဆုံးဖြစ်သည်။ ၎င်း ဖြစ်စဉ်သည် အဓိကအားဖြင့် အစေ့များအတွင်း တွယ်ကပ်နေသော အတွင်း တစ်ရှူးဖြစ် သည့် placental septum တွင် အလွန်ကန့်သတ်ပြီး ဖြစ်ပေါ်သည်။ ဤတစ်ရှူးရှိ သီးခြား အပြင်ပိုင်းဆဲလ်များသည် ဇီဝပေါင်းစပ်မှု၏ အဓိကနေရာဖြစ်သည်ဟု တွေ့ရှိရပါသည်။

(ခ-၂) ကက်ဆိုင်စင် (Capsaicin) ၏ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍ

ငရုတ်သီးတွင် ကက်ဆိုင်စင် ပါဝင်နေခြင်းသည် လူသားစားသုံးရန်အတွက် မဟုတ်ဘဲ နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော အဓိက ကာကွယ်ရေး ယန္တရား တစ်ခုဖြစ် ပါသည်။ ဤဓာတုဒြပ်ပေါင်းသည် အပင်နှင့်၎င်း၏အစေ့များကို အမျိုးမျိုးသော ပတ်ဝန်း ကျင်ဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများမှ ကာကွယ်ပေးသည်။

နို့တိုက်သတ္တဝါများနှင့် မှိုများမှ ကာကွယ်ခြင်း- ကက်ဆိုင်စင် ၏ အဓိကရည်ရွယ်ချက်မှာ ၎င်းတို့၏ မေးရိုးဖြင့် အစေ့များကို ဝါးစားခြင်းဖြင့် ဖျက်ဆီးတတ်သည့် အစေ့စားနို့တိုက် သတ္တဝါများကို တားဆီးရန်ဖြစ်သည်။ ကက်ဆိုင်စင် သည် နို့တိုက်သတ္တဝါများတွင် အပူ ဒဏ်ခံစားနိုင်သော သီးခြားအာရုံခံ (receptors - TRPV1 channels) များကို အသက် ဝင်စေပြီး ပူလောင်သည့် ခံစားချက်ကို ဖြစ်ပေါ်စေကာ စားသုံးခြင်းမှ ဟန့်တားပေးသည်။ သို့သော် ငှက်များတွင်မူ ဤအထိခိုက်မခံသော အာရုံခံများ မရှိသောကြောင့် ကက်ဆိုင်စင် ကြောင့် ထိခိုက်ခြင်းမရှိပါ။ ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် အသီးကို စားသုံးနိုင်ပြီး အစေ့များကို ၎င်းတို့၏ချေးမှတစ်ဆင့် မပျက်စီးဘဲ မျိုးဖြန့်ပေးနိုင်သည်။ ဤ ဖြစ်စဉ်သည် အပင်၏ မျိုးပွားခြင်းကို သေချာစေပါသည်။ ကက်ဆိုင်စင်သည် မှိုဆန့်ကျင်ပစ္စည်းအဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်ပြီး အသီးကို ကူးစက်နိုင်သည့် မှိုရောဂါပိုးများ၏ ကြီးထွားမှုကို ဟန့်တားကာ အစေ့၏ အညှောက်ပေါက်နိုင်မှု မလျော့နည်းနိုင်ပါ။

အင်းဆက်ပိုးမွှားများမှ ကာကွယ်ခြင်း- ကက်ဆိုင်စင် သည် ပိုးသတ်ဆေးနှင့် ပိုးမွှား တွန်း လှန်သည့်ဓာတ်ပေါင်း အဖြစ်လည်း ဆောင်ရွက်သည်။ ၎င်းသည် အင်းဆက်ပိုးမွှားများနှင့် မွှား/လှေးများ၏ အာရုံကြောစနစ်ကို ထိခိုက်စေပြီး ၎င်းတို့၏ ဆဲလ်အမြှေးပါးများကို ပျက်စီးစေကာ အပင်ကို စားသုံးခြင်း သို့မဟုတ် ဥဥခြင်းမှ တားဆီးသည်။ အချို့လေ့လာမှုများတွင် ကက်ဆိုင်စင်သည် ပျားများကဲ့သို့သော အကျိုးပြုအင်းဆက် များ ကို အဆိပ်သင့်စေနိုင်ကြောင်း ပြသနေသော်လည်း ၎င်း၏ အဓိကလုပ်ဆောင်ချက်မှာ ပျားများ စိတ်အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေခြင်းဖြစ်ပြီး အင်းဆက်များကို ပိုမိုအေးသော အပူချိန်များကို ရှာဖွေစေကာ ၎င်းတို့၏ ပုံမှန်စားသောက်မှုများကို နှောင့်ယှက်မှုနဲပါသည်။

(ခ-၃) ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဖိစီးမှု၏ ကက်ဆိုင်စင် ပမာဏအပေါ် သက်ရောက်မှု

ငရုတ်သီး၏ အပူအစပ်ဓာတ်သည် အမြဲတမ်းမဟုတ်ဘဲ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကြောင်း ရင်းများ၏ သက်ရောက်မှုကြောင့် ပြောင်းလဲနိုင်သည့် ဇီဝကမ္မဗေဒဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်မှု တစ်ခုဖြစ်သည်။ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုက အပင်၏ ကြီးထွားမှုအခြေအနေများနှင့် ကက်ဆိုင် စီနှိုက် ပမာဏကြားတွင် တိုက်ရိုက်နှင့် နက်နဲသည့် ဆက်နွှယ်မှုရှိကြောင်း ဖော်ပြသည်။ အထူးသဖြင့် ပူပြင်းသည့်ရာသီဥတုနှင့် ပိုမိုခြောက်သွေ့သည့် မြေဆီလွှာ အခြေအနေ များက အသီး၏ အပူအစပ်ဓာတ်ကို သိသိသာသာ တိုးလာစေသည်။ ဤသည်မှာ မတော် တဆဖြစ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ အပင်၏ ကာကွယ်ရေး ယန္တရားများနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ ရေလိုအပ်မှု/ရေများပြားမှု (osmotic stress) သည် ကက်ဆိုင်စီနှိုက် ဇီဝပေါင်းစပ်မှုကို တိုးမြှင့်ရန် လူသိများသော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဤဖြစ်စဉ်သည် စိုက်ပျိုးရေး ဆိုင်ရာ အလေ့အကျင့် (ဤတွင် ရေကို ဂရုတစိုက် လျှော့ပေးခြင်း) က အပင်၏ အတွင်းပိုင်း ဇီဝဓာတုဗေဒကို တိုက်ရိုက် မည်သို့သက်ရောက်ကြောင်းကို ပြသနေသည်။ အပင်သည် မိုးခေါင်သည့်ပတ်ဝန်းကျင် ရရှိသောအခါ ၎င်း၏အစေ့များကို ကာကွယ်ရန် ကာကွယ်ရေးဒြပ်ပေါင်းများ ထုတ်လုပ်မှုကို တိုးမြှင့်လိုက်ပြီး ရလဒ်အနေဖြင့် ငရုတ်သီးကို ပိုမိုစပ်လာစေသည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒကြားရှိ ဤတိုက်ရိုက်ဆက်စပ်မှုက ကျွန်ုပ်တို့ခံစားရသော အပူအစပ်ဓာတ်သည် မပြောင်းလဲသည့် စရိုက်လက္ခဏာတစ်ခု မဟုတ်ဘဲ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဖိစီးမှုအပေါ် အားကောင်းပြီး လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်စေသည့် တုံ့ပြန်မှုတစ်ခု ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြနေသည်။

(ဂ) ငရုတ်သီးကို ဟင်းချက်ရာတွင် အသုံးပြုမှုနှင့် လူသားတို့ စားသုံးမှု

ရုက္ခဗေဒနှင့် ဇီဝကမ္မဗေဒဆိုင်ရာ အရေးပါမှုများအပြင် ငရုတ်သီးသည် တစ်ကိုက်တည်းနှင့်ပင် အစားအသောက်များ အရသာကို ပြောင်းလဲပေးနိုင်စွမ်းကြောင့် ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ အစားအစာအဖြစ် အရေးပါလာခဲ့သည်။

(ဂ-၁) အပူအစပ်ဓာတ် တိုင်းတာခြင်းနှင့် စကိုဗီးလ်အတိုင်းအတာ (Scoville Scale)

ငရုတ်သီး၏ အပူအစပ်ဓာတ်ကို တိုင်းတာရန်အတွက် စိတ်ခံစားမှုအပေါ် အခြေခံသည့် စမ်းသပ်မှုတစ်ခုမှ တိကျသော ဓာတုဗေဒဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုအဖြစ် ပြောင်းလဲလာ သော Scoville Scale (စကိုဗီးလ် အတိုင်းအတာ) ကို အသုံးပြုသည်။ ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဆေးဝါးဗေဒပညာရှင် ဝီလ်ဘာ စကိုဗီးလ် (Wilbur Scoville) က စတင်တီ ထွင်ခဲ့သည့်မူရင်း စကိုဗီးလ်စစ်ဆေးစနစ် (Scoville Organoleptic Test) တွင်အခြောက် လှမ်းထားသော ငရုတ်သီးအနှစ်ကို အရက်ဖျော်ရည်တွင် ပျော်ဝင်စေပြီး သကြားရည်ဖြင့် ထပ်မံ ပျော်ဝင်စေခဲ့သည်။ ထို့နောက် လေ့ကျင့်ထားသော အရသာစမ်းသပ်သူ ငါးဦးပါဝင် သည့် အဖွဲ့က အစပ်ဓာတ်ကို မခံစားရတော့သည့်အချိန်အထိ အရည်ကို သောက်ခဲ့ကြ သည်။ စကိုဗီးလ်အပူယူနစ် (Scoville Heat Unit - SHU) အဆင့်သည် အပူအစပ်ဓာတ် ကို လျော့နည်းအောင် ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သည့် အရည်ပမာဏဖြစ်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် ငရုတ်သီးအနှစ် တစ်ဆ ကို ရေ တစ်သိန်း ထည့်မှ အစပ်မရှိတော့ပါက ၎င်း၏တန်ဖိုးကို SHU ၁၀၀,၀၀၀ ဟု သတ်မှတ်ပါသည်။

ဤနည်းလမ်းသည် အခြေခံဖြစ်သော်လည်း လူသား၏ စိတ်ခံစားမှုနှင့် အရသာခံနိုင်စွမ်း အပေါ် အခြေခံထားသောကြောင့် တိကျမှုမရှိပေ။ ၁၉၈၀ ပြည့်လွန်နှစ်များကတည်းက ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်လုပ်ငန်းက ပိုမိုယုံကြည်စိတ်ချရပြီး ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ဆောင် နိုင်သည့် High-Performance Liquid Chromatography (HPLC) ကို အများစုအသုံးပြု လာခဲ့ပါသည်။ ဤနည်းပညာသည် ကက်ဆိုင်စီနှိုက် ပါဝင်မှုပမာဏကို သန်းခိုင်နှုန်း (ppm - parts per million) ဖြင့် တိကျစွာ တိုင်းတာပေးသည်။ ရလဒ်များကို သန်းခိုင်နှုန်း တန် ဖိုး ကို ၁၅ သို့မဟုတ် ၁၆ ဖြင့် မြှောက်၍ SHU အဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ ဤခေတ်မီ နည်းလမ်းသည် ငရုတ်သီး၏ အပူအစပ်ဓာတ်ကို ပိုမိုတိကျပြီး တသမတ်တည်း တိုင်းတာ ပေးနိုင် သော်လည်း စားသုံးသူခံစားချက်ကိုမူ အပြည့်အဝ ထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်ခြင်း မရှိ ပေ။ ခေါင်းလောင်းပုံ (Bell) ငရုတ်ချိုသီးတွင် ကက်ဆိုင်စင်မပါဝင်သောကြောင့် SHU ၀ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အစပ်ဆုံးမျိုးဖြစ်သည့် အိတ်စ်ငရုတ်မျိုး (Pepper X) သည် SHU ၂.၆ သန်း အထိ ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိငရုတ်မျိုးများကိုလည်း ထိုကဲ့သို့ ငရုတ်အစပ်၊ ငရုတ်ချို သုတေသနပြု ထိမ်း သိမ်း သင့်ပါသည်၊ စာရေးသူတို့ အမေ့ဇာတိရွာ (ဆင်ပေါင်ဝဲမြို့နယ်၊ အင်းမရွာ) သည် ငရုတ်သီး အစပ်စားရာတွင် အလွန်နံမည်ကြီးပါသည်၊ အင်းမငရုတ်မျိုးဆိုလျှင် အလွန် စပ်ပါသည်၊ မြန်မာနိုင်ငံရှိဒေသငရုတ်မျိုး၊ တိုင်းရင်းမျိုးစသည်ဖြင့် ငရုတ်သီး ပညာရှင် များစွာရှိပါက မျိုးအမျိုးမျိုး၊ ရောဂါခံနိုင်ရည်ရှိမှု၊ နိုင်ငံခြားပို့ကုန်၊ ဒေသမျိုးနှင့် နိုင်ငံခြား မျိုး မျိုးစပ်ပြီး (Hybridization) အထွက်တိုးသုတေသန စသည်ဖြင့်များစွာ ပြုလုပ်နိုင် ပါသည်၊ ငရုတ်အပါအဝင် ဟင်းသီးသီးဟင်းရွက်၊ သစ်သီးဝလံ၊ ပန်းမာန် များစွာ တစ်မျိုး ခြင်း သီးသန့်ပညာရှင် (Chilli Scientists, Tomato Scientists, Mango Scientists, Rose Scientists, etc.) တွေ အများကြီးလိုပါသေးသည်၊

ဟင်းသီးဟင်းရွက်အမျိုးအစားများ အုပ်စုလိုက်ခွဲခြားခြင်း (အဆက်)

Classification of Vegetable Crops  (Continued)

ဟင်းသီးဟင်းရွက်မျိုးစုံ ခွဲခြားပြီး သုတေသနသီးသန့်၊ အထွက်တိုးရန် သီးသန့် လုပ်ငန်းများ များစွာ ဆောင်ရွက်ရန် လိုပါသေးသည်၊ စာရေးသူ ဟင်းသီးဟင်းရွက် များအကြောင်း ဆက်လက်ဆွေးနွေးပါမည်၊ 

(၁) ခရမ်းချဉ်၊ ငရုတ်မျိုးနွယ်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Solanum Vegetable Crops) ဥပမာ - ခရမ်းချဉ်သီး (Tomato)၊ ငရုတ် (Chilli/Pepper)၊ ခရမ်းသီး (Egg Plants), အာလူး (Potato)၊ etc.

(၂) ဘူးဖရုံမျိုးနွယ်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Cucurbits Vegetable Crops) ဥပမာ - သခွားသီး (Cucumber)၊ ဖရဲသီး (Water Melon)၊ သခွားမွေး (Muskmelon), ရွေဖရုံ (Pumpkin)၊ ဘူး (Bottle Gourd)၊ ကျောက်ဖရုံ (Wax Gourd) etc. 

(၃) ဂေါ်ဖီ၊ ပန်းမုံလာအုပ်စုဝင်သီးနှံများ (Cole Vegetable Crops) ဥပမာ - ဂေါ်ဖီထုပ် (Cabbage)၊ ပန်းမုံလာ (Cauliflower)၊ ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း (Broccoli)၊ ကွမ်းသီးဂေါ်ဖီ/ပဒေသာကော်ဖီ (Brussels Sprouts) etc.

(၄) အစိမ်းရောင်ရှိဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Greens Vegetable Crops) ဥပမာ - ဟင်းနုနွယ် (Spinach)၊ ကိုက်လံ (Kale)၊ etc.

(၅) အရွက်များ၊ အသုပ်သုပ်စားနိုင်သော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Leafy Salad Vegetable Crops) ဥပမာ - ဆလပ်ရွက် (Lettuce)၊ တရုတ်နံနံ (Celery)၊ တရုတ်နံနံတစ်မျိုး (Parsley)၊ etc.

(၆) ဥစားရသောဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Root Vegetable Crops) ဥပမာ - မုံလာဥဝါ/နီ (Beet)၊ ခါဂျက်ဥ (Carrot)၊ မုံလာဥ (Radish)၊ ခါးဖု/တရုတ်မုံလာ (Turnip)၊ etc.

(၇) နှစ်ရှည်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Perennial Vegetable Crops) ဥပမာ - ကညွတ် (Asparagus)၊ etc.

(၈) မြေအောက်ပင်စည်ရှိသော ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Bulb Vegetable Crops) ဥပမာ - ကြက်သွန်နီ (Onion)၊ ကြက်သွန်ဖြူ (Garlic)၊ ကြက်သွန်မြိတ် (Leek)၊ etc.

(၉) ပဲမျိုးရင်းဝင်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Legume Vegetable Crops) ပဲတိုင်ထောင် (Common Bean)၊ ပဲစောင်းလျှား (Wing Bean)၊ etc. 

(၁၀) မြန်မာချဉ်ရည်ဟင်း/ဟင်းချိုချက်ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ (Myanmar Traditional Soup Vegetable Crops) ဥပမာ - ချဉ်ပေါင်ရွက် (Roselle)၊ ဆူးပုတ် (Climbing Wattle)၊ မန်ကျည်း (Tamarine Leaves)၊ ဒန့်သလွန်ရွက် (Drumstick Leaves)၊ ကင်ပွန်းချဉ်ရွက် (Soap Acacia Leaves)

(ဆက်ပါဦးမည်)

မှီငြမ်းစာအုပ်၊ စာတမ်းများ (References)

DeWitt, D. and Lamson, J. (1999) Peppers. Timber Press, Oregon, US 307p.

Decoteau, D.R. (2000) Vegetable Crops. Prentice-Hall, Inc. 463p.

Faisal, H. and Abid, M. (2011) Pests and Diseases of Chilli Crop in Pakistan: A Review. Inter. J. Biology and Biotechnology. https://www.researchgate.net/publication/236296244

ကျော်တင့်ဆွေ (၂၀၀၉) တိုင်းရင်းဆေးဘက်ဝင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၊ ရန်အောင်စာပေ ၃၉၃-မျက်နှာ

စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန (၂၀၁၁) ကျေးလက်မိသားစုများအတွက် ဟင်းသီးဟင်းရွက် စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်ရေး ပညာပေးစာစောင်၊ (Vegetable Production Guide for Villagers by JICA) 

ဒေါက်တာကိုကို (၂၀၁၇) ဟင်းသီးဟင်းရွက်များတွင် ကျရောက်တတ်သော အင်းဆက် ဖျက်ပိုးများနှင့်ရောဂါများအား ကာကွယ်နှိမ်နှင်းနည်း၊ ၂၀၈-မျက်နှာ

(ကျေးဇူးတင်လွှာ - ဤဆောင်းပါးအတွက် သိလိုသမျှဖြေကြားပေးပါသော စိုက်ပျိုးရေး တက္ကသိုလ်၊ ဥယျာဉ်သီးနှံပညာဌာန၊ ပါမောက္ခ (ဌာနမှူး) ဒေါက်တာစောထိုလွီထူး၊ ပါမောက္ခ၊ ဒေါက်တာမင်းဇာနီအောင်၊ အပင်မျိုး မွေးမြူရေး၊ ဇီဝကမ္မဗေဒ၊ ဂေဟဗေဒဌာန၊ ကထိက၊ ဒေါ်တင်လဲ့လဲ့ထွေး တို့အား ကျေးဇူးတင်စွာဖြင့် မှတ်တမ်းတင်အပ်ပါသည်)

ဆောင်းပါးရှင်ဆရာမှ အစိမ်းရောင်လမ်းဆော့ဝဲသို့ ပေးပို့ထားသော အစိမ်းရောင်လမ်း၏ မူပိုင်ဆောင်းပါးဖြစ်သဖြင့် ဆောင်းပါးများ၊ သတင်းများ ကူးယူဖော်ပြလိုပါက “အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်ဟု” ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...

Read more

Aqua ဘူစတာ

Aqua ကယ်လဆီယမ်

Facebook စာမျက်နှာသို့သွားရန်