သတိပြုစေချင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) (အပိုင်း ၁)

အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ဟူသော စကားလုံးသည် Aspergillus flavus မှို နှင့် toxin (အဆိပ်) စကားလုံး နှစ်လုံးကိုပေါင်းစပ်ခေါ်ဝေါ်သော လက်တင် စကားလုံးဖြစ်သည်။ အဖ်လာတော်ဆင် သည် မှိုများမှထုတ်လုပ်သော အဆိပ် ၊ မိုက်ကိုတော်ဆင် (Mycotoxin) တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ထို အဖ်လာတော် ဆင် (Aflatoxin) များသည် အလွန်အဆိပ်ပြင်းထန်သော ဓါတ်ပေါင်းများဖြစ်ပြီး လူနှင့်အခြား တိရစ္ဆာန်များကို ချက်ခြင်းအဆိပ်သင့်ပြီး အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သလို နာတာရှည်အဆိပ်သင့်ကာ ကင်ဆာ ရောဂါဖြစ်စေ၍ အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်သည်။

စိုက်ပျိုးရေး သီးနှံများတွင် ကျရောက်ဖျက်ဆီးတတ်သော မှိုရောဂါများဖြစ်စေသည့် မှိုအမျိုးမျိုးအနက် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) အဓိကထုတ်သောမှိုများမှာ Aspergillus flavus နှင့် Aspergillus parasiticus တို့ဖြစ်ကြသည်။ အခြားAspergillus မှိုမျိုးရင်းဝင်များ ဖြစ်သော Aspergillus nomius နှင့် Aspergillus niger တို့သည်လည်း အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ထုတ်ကြသည်။ Aspergillus မှိုမျိုးရင်းဝင်မှိုများသည် မြေကြီး၊ သီးနှံပင်ကြွင်းပင်ကျန်များ နှင့် လေထဲတွင် ပျံ့နှံ့နေသည်။ ကမ္ဘာကြီး၏ ပူနွေးစွတ်စိုသော နေရာဒေသများတွင် ၎င်းမှိုများ ပေါက်ရောက်မှုများသည်။

၎င်းမှိုများသည် စိုက်ပျိုးသီးနှံအများစုနှင့် သိုလှောင်သီးနှံများတွင် ကျရောက်တတ်သည်။ အစိုဓါတ် အနည်းငယ်နှင့် အပူချိန် (၁၃-၃၇) ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်တွင် ပေါက်ပွားနိုင်ပြီး အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) များ ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။

အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) များတွင် B1, B2, G1, နှင့် G2 ဟူသော အမျိုးအစား (၄) မျိုးရှိပြီး သဘာ၀ အတိုင်းအစားအစာများတွင် တွေ့ရသည်။ ၎င်းတို့အနက် B1 အမျိုးအစားသည် အစားအစာ များတွင် အများဆုံးတွေ့ရပြီး အလွန်အဆိပ်သင့်စေတတ်ကာ လူကို ကင်ဆာဖြစ်စေသည်။ ၎င်းအပြင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပါဝင်သောအစာများကို စားသောက်ရသော နို့စားနွားများမှ ထုတ်လုပ် ရရှိသော နို့ နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းများတွင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) မှ ဆင်းသက်လာသော ဓါတ်ပေါင်းဖြစ်သည့် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) M1 နှင့် M2 အမျိုးအစားများ ပါဝင်သည်။

၁၉၆၀ တွင် ဗြိတိန်နိုင်ငံတွင် ကြက်ဆင် အကောင် တစ်သိန်းနှင့် အခြားကြက်ခြံများမှ ကြက်များ တပြိုင်နက်သေဆုံးရာမှ ကျွေးသောအစာ (မြေပဲပါဝင်သောအစာ)မှ အဆိပ်သင့်မှုဖြစ်ကြောင်း ခြေရာခံမိ ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ထိုအစာများတွင် အဆိပ်ဖြစ်ပေါ်ခြင်းမှာ အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း သိရှိနိုင်ခဲ့သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် လူပေါင်း (၄၀၀) ခန့်သည် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin ) ပါဝင် သော ပြောင်းများကို စားသုံးပြီးနောက် အသည်းရောင်အသားဝါဖြစ်ကာ ဖျားနာမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး လူပေါင်း (၁၀၀) ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။ ကင်ညာနိုင်ငံတွင်လည်း ၂၀၀၄ ခုနှစ်၌ အလားတူဖြစ်ရပ်မျိုး လူပေါင်း (၃၁၇) တွင်ဖြစ်ပွားရာ (၁၂၅) ယောက် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။

စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်များဖြစ်သော နှံစားသီးနှံများ၊ ဆီထွက်သီးနှံများ၊ ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များနှင့် အခွံမာအသီး၏ အဆံများမှထုတ်လုပ်သော အစားအစာပစ္စည်းများတွင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပါဝင်နိုင်လေသည်။ သင့်လျော်သော သိုလှောင်မှု အခြေအနေမရှိသော နှမ်း၊ နေကြာ၊ ပြောင်း၊ မြေပဲ၊ ငရုတ်၊ ဂျုံ၊ ပဲပုပ်၊ ငရုတ်ကောင်း၊ အသီးခြောက်များ၊ ဝါစေ့၊ ၊ ကွမ်းသီး၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ သဖန်းသီး၊ သလဲသီး၊ ပီလောပီနံနှင့် အဆံပါသောအသီးများ စသည်တို့တွင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပါဝင် နိုင်သည်။ နို့၊ ချီးစ် နှင့် အခြားသော နို့ထွက်ပစ္စည်းများသည်လည်း အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပါဝင်နိုင်မှု အန္တရာယ်မြင့်မားသည်။ ကမ္ဘာကြီး၏ ပူနွေးသောဒေသများမှ ကုန်ပစ္စည်းများတွင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပါဝင်မှု အမြင့်မား ဆုံးကိုတွေ့ရပြီး ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုနှင့် လွန်စွာ ဆက်စပ်လျှက်ရှိသည်။

အစားအစာထုတ်လုပ်သော မူလကုန်ပစ္စည်းများတွင် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ထုတ်သော မှိုများ ပါဝင်မှုရှိပါက အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) သည် ဆက်လက်တည်မြဲနေပြီး ၎င်းမှထုတ်လုပ်သော ဆက်စပ်ပစ္စည်း များတွင် အဖ်လာတော်ဆင်(Aflatoxin) ပါဝင်နိုင်သောကြောင့် သတိထားသင့်ပေ သည်။ ပမာအားဖြင့် မြေပဲထောပတ်တွင် ဤပြဿနာကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။

အန္တရာယ်ဖြစ်စေရန် လုံလောက်သော မြင့်မားသော အဖ်လာတော်ဆင်(Aflatoxin) ပမာဏရရှိပါက အော့အန်ခြင်း၊ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ အဆုတ်ထဲရေဝင်ခြင်း စသည်တို့ လတ်တလော ခံစားရတတ်သည်။ ရေရှည်တွင် အကြောဆွဲ၍ ခန္တာကိုယ်တုန်တက်ခြင်း၊ မေ့မြောခြင်း၊ ကင်ဆာဖြစ်ခြင်း၊ မျိုးရိုးဗီဇ ပြောင်း လဲခြင်းနှင့် အသက်ဆုံးသည်အထိ အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည်။ အသည်းကို ထိခိုက်ပျက်ဆီးမှု အများဆုံး ဖြစ်စေနိုင်ပြီး အခြားသော ကိုယ်ခန္တာအစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည့် အဆုတ်၊ ကျောက်ကပ်၊ ဦးနှောက် နှင့် နှလုံး တို့တွင်လည်း အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပမာဏ ပါဝင်မှု မြင့်မားပြီး တစ်ခုခြင်း ပျက်စီးသည်ကို တွေ့ရပါသည်။

အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ထုတ်သော မှိုတစ်မျိုးဖြစ်သော Aspergillus flavus သည် ခြောက် သွေ့သော ရာသီဥတုအခြေအနေတွင် စိုက်ပျိုးထားသော မြေပဲတွင် ၎င်းမှိုကျ ရောက်မှုကို အားပေး တတ်ပြီး ပြောင်းစိုက်ခင်းတွင် အင်းဆက်ပိုးတို့ ကျရောက်ဖျက်ဆီးပါက Aspergillus flavus မှို ပိုမိုကျရောက်နိုင်လေသည်။ သီးနှံများ သိုလှောင်ရာတွင် အပူချိန် ၁၃-၃၇ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်နှင့် အစိုဓါတ် (approximate minimum Aw 0.82) အနည်းဆုံး ဝ.၈၂ ရရှိလျှင်ပင် Aspergillus flavus ပေါက်ပွားတတ်ပြီးအဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ထုတ်လုပ်နိုင်လေသည်။ သိုလှောင်ထားသော သီးနှံများတွင် မှိုများပေါက်ပွားမှုနှင့် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ထုတ်လုပ်မှု သည်လည်း အရေးကြီးသည်။ အထူးသဖြင့် သိုလှောင်သောသီးနှံသည် လုံလောက်သော ခြောက်သွေ့မှု မရရှိခြင်း၊ အင်းဆက်ဖျက်ပိုးများ ကျရောက်မှုရှိခြင်းတို့ကြောင့် မှိုများ ပေါက်ပွားပျံ့နှံ့စေသည်။

အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) သည် ပြိုကွဲရန်မလွယ်ကူသည့် တည်မြဲနေနိုင်သော ဓါတ်ပေါင်းများဖြစ် သည်။ မြင့်မားသော အပူချိန်တွင်ပင် တည်မြဲနေနိုင်ပြီး အနည်းငယ်သာပြိုကွဲနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း အပူပေးခြင်းနှင့် ချက်ပြုတ်ခြင်းတို့ကြောင့် အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin) ပါဝင်မှုအားလုံး ပြိုကွဲ ပျက်ဆီးမှု မဖြစ်နိုင်ပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ကော်ဖီစေ့အား အပူချိန် ၁၈၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်တွင် ၁၀ မိနစ် အပူပေးရာ အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin B1) ပါဝင်မှု ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း သာလျော့ကျသွားသည်။

ပဲများ၊ အစေ့အဆံများအား အပူချိန် ၁၀၀ နှင့် ၁၅၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်တွင် ၉၀ မိနစ် အပူပေးရာ အဖ်လာတော်ဆင် (Aflatoxin B1) ပါဝင်မှု ၄၁.၉ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၈၁.၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ကျ စေကြောင်း စမ်းသပ်တွေ့ရှိရသည်။ သို့သော် ထိုသို့ အပူချိန်ကြာမြင့်စွာ ပေးခြင်းသည် ပဲများ အစေ့အဆံ များတွင် ပါဝင်သော အဟာရဓါတ်များ၊ ဗီတာမင်များကို ပျက်ဆီးစေသည့်အတွက် အပူပေးခြင်းသည် တိကျသော၊ လိုအပ်သော ဖြေခြင်းချက် မဟုတ်ပေ။

အပိုင်း (၂) တွင် ဆက်လက်ဖတ်ရှု့ရန်..........

Source - သီးနှံကာကွယ်ရေး၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...