မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီရေတောများ ပျံ့နှံ့ပေါက်ရောက်မှု

မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ဒီရေတောဧရိယာ၏ ၃.၃ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ဒီရေတောဧရိယာ ၅,၀၂၉ စတုရန်းကီလိုမီတာရှိရာ ကမ္ဘာ့ဒီရေတော အများဆုံးပေါက်ရောက်သည့် နိုင်ငံများအနက် သတ္တမမြောက်နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်လျက်သည်။အရှေ့တောင်အာရှတွင်မူ တတိယမြောက် ဒီရေတောအများဆုံးပေါက်ရောက်သည့်နိုင်ငံအဖြစ်တည်ရှိနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသတစ်လျှောက်ဖြစ်သော ရခိုင်ပြည်နယ်၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၊ တနင်္သာရီ တိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ဒီရေတောအများဆုံးပေါက်ရောက်သည်။ ၁၉၈၀ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၁၅ ခုနှစ် အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ဒီရေတောပေါက်ရောက်မှုကို နှိုင်းယှဉ်မည်ဆိုပါက သိသိသာသာလျော့ကျလာလျက်ရှိနေသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ရခိုင်ပြည်နယ်၌ ၇၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဧရာဝတီ၌ ၂၉ ရာခိုင်နှုန်း နှင့် တနင်္သာရီ၌ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းအသီးသီးသာကျန်ရှိတော့သည်။ ၎င်းမှာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး ဒီရေတောလွှမ်းခြုံမှု၏ ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ကျန်ရှိခြင်းဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း ဒီရေတော သစ်မျိုး ၁၁၀ ခန့်ရှိသည့်အနက် ဒီရေတောအပင်စစ်စစ် (True Mangrove) ၅၄ မျိုးရှိသည်။ (သစ်တောဦးစီးဌာန၊ ၂၀၁၈) ခုနှစ်လေ့လောချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် True Mangrove ၃၂ မျိုးခန့်တွေ့နိုင်ပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ဒီရေတောဧရိယာ ၂၀.၉ ရာခိုင်နှုန်းကို ပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင်ဒီရေတော ဧရိယာပိုင်ဆိုင်မှုအများဆုံးနိုင်ငံအဖြစ် ဒီရေတောဧရိယာ (စတုရန်းကီလိုမီတာ) ၃၁,၈၄၉ ကို ပိုင် ဆိုင်ထားသည်ဟုသိရပါသည်။ ဒီရေတောများပျံ့နှံ့ပေါက်ရောက်မှုအများဆုံးနေရာတွင် ဘရာဇီးနိုင်ငံက နံပါတ် (၂) နေရာတွင်တည်ရှိပြီး ဩစတေးလျက နံပါတ် (၃)၊ မက္ကဆီကိုက နံပါတ် (၄)၊ နိုင်ဂျီရီးယားက နံပါတ် (၅)၊ မလေးရှားက နံပါတ် (၆)၊ မြန်မာက နံပါတ် (၇)၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်က နံပါတ် (၈)၊ ကျုးဘားက နံပါတ် (၉)၊ အိန္ဒိယက နံပါတ် (၁၀) နေရာတွင် အသီးသီးတည်ရှိနေကြောင်းသိရသည်။

ဒီရေတောဂေဟစနစ်များမှ ပံ့ပိုးပေးနေသော ဝန်ဆောင်မှု (၄) မျိုးရှိပါသည်။

ယင်းတို့မှာ

ပံ့ပိုးပေးခြင်း ဆိုင်ရာဝန်ဆောင်မှုများ (အစားအစာ၊ ရေအရင်းအမြစ်၊ ဆေးဝါးပစ္စည်းများ၊ သစ်၊ ထင်း၊ မျော၊ တိုင်)
ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းညှိပေးခြင်းဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများ (ရာသီဥတုမျှတခြင်း၊ ကမ်းရိုးတန်း အကာအကွယ် ပေးခြင်းကမ်းပါးပြိုတိုက်စားမှုထိန်းချုပ်ပေးခြင်း)၊
ယဉ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများ (ခရီး သွားလုပ်ငန်း၊ ရှုခင်းပသာဒ၊ သုတေသနနှင့် ပညာပေးလုပ်ငန်း၊ မိရိုးဖလာ အမွေအနှစ်များ)နှင့်
အထောက်အကူပြုခြင်းဆိုင်ရာ ဝန်ဆောင်မှုများ (ဂေဟစနစ်လည်ပတ်မှု၊ မြေဆီလွှာ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ မြေဆီလွှာထုတ်လုပ်ခြင်း၊ အစာချက်လုပ်ခြင်း၊ ဇီဝရုပ်ကြွင်း (Biomass) များပံ့ပိုးပေးခြင်း) တို့ဖြစ်လေသည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးတွင် ဒီရေတောဧရိယာပေါင်းဟက်တာ ၁၅.၂ သန်းဝန်းကျင်ခန့်ရှိသည်။ သို့သော်လည်း နှစ်စဉ် ၁ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ဒီရေတောများ ဆုံးရှုံးနေရသည်။ ဒီရေတောများ တစိုက်မတ်မတ်ပြန်လည်စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ကာကွယ်ရေးအစီအစဉ်များကို ချက်ချင်း အကောင်အထည်ဖော်ရန် သက်ဆိုင်ရာပညာရှင်များက အကြံပြုထားပါသည်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...