မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း(၁၁)

ရေရှည်တည်တံ့သော စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာ(အေအမ်အက်ဖ်) မှို၏ ဂေဟစနစ် ဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍများ - အပိုင်း (၁)

DOI:10.1038/ncomms1046

အေအမ်အက်ဖ်မှိုစွဲကပ်မှု ဖြစ်စဉ်

၁.၁ ရေရှည်တည်တံ့သော စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာ(အေအမ်အက်ဖ်) မှို၏ လုပ်ဆောင်ချက်

လက်ခံပင်များတွင် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုစွဲကပ်ကျရောက်ခြင်းကြောင့် အပင်၏ကြီးထွားမှုအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများ

မိုက်ကိုရိုက်ဇာ စွဲကပ်ခံရမှုရှိသည့်အပင်များမှာ..

ရေသောက်မြစ်များ ပိုရှည်လာခြင်း၊
အမြစ်ဖွဲ့စည်းမှု ကျယ်ပြန့်ကြီးထွားခြင်း၊
မြေထဲမှ ဖော့စပရပ်၊ ပိုတက်စီယမ်၊ အိုင်းယွန်း၊ ကော့ပါး၊ ကယ်လစီယမ်၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ ဆာလဖာနှင့် ဇင့်စုပ်ယူမှု တိုးလာခြင်း၊ စသည့်အချက်များကြောင့် အပင်ကြီးထွားမှု တိုးလာသည့် အကျိုးကျေးဇူးကို ရနိုင်သည်။

ကော်ဖီပျိုးပင်များတွင် အေအမ်မှိုထိုးသွင်းခြင်း လက်တွေ့စမ်းသပ်တွေ့ရှိချက်

အေအမ်မှိုထိုးသွင်း ငါးလသားကော်ဖီပျိုးပင်များသည် အေအမ်မှိုမထိုးသွင်း ပျိုးပင်များထက် မြေထဲမှ ဇင့်အလေးချိန် (မီလီဂရမ်) စုပ်ယူမှု ပိုမိုခိုင်မာစွာ မြင့်မားလာသည်ကို တွေ့ရသည်။ (မြင့်နှင် အဖွဲ့ ၂၀ဝ၃)

အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အမျိုးမျိုး၏ ပိုးသန့်မြေ နှင့် ပိုးမသန့်မြေစိုက် ငါးလသားအရွယ်ကော်ဖီပင်၏ ဇင့်ဓာတ်စုပ်ယူမှုအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု (မြ ၂၀၁၆)

ကော်ဖီပျိုးပင်များတွင် အေအမ်အက်ဖ်မှို အကျိုးသက်ရောက်မှု

မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုရှိနေသော အပင်ငယ်များသည် မြေတွင်းအမြစ်စွဲအားကောင်းပြီး သန်မာလာမှုကြောင့် ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့်သယ်ယူခြင်းများကြောင့် ရရှိသောဒဏ်ရာကို လျော့နည်းစေနိုင်သည်။
ယင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ကော်ဖီပျိုးပင်များတွင် အေအမ်အက်ဖ်မှိုအမျိုးမျိုး ထိုးသွင်းပြီး လက်တွေ့စမ်းသပ်ကြည့်ရာ အပင်ကြီးထွားမှုနှင့်ပြောင်းရွှေ့ဒဏ်ကိုခံနိုင်ရည်ရှိမှု မြင့်လာသည်ကို လက်တွေ့တွေ့ရပါသည်။ (မြ ၂၀၁၆)

ကော်ဖီပျိုးခင်းတွင် အေအမ်အက်ဖ်မှို အမျိုးမျိုး ထိုးသွင်းခြင်းဖြင့်..

ပဲပင်များတွင် အေအမ်အက်ဖ်မှို အကျိုးသက်ရောက်မှု

ပဲပင်များနှင့် နိုက်ထရိုဂျင်ဖမ်းယူသော ရိုက်ဇိုဘီယမ်များ အပြန်အလှန်အကျိုးပြုမှုသည် အပင်အတွက် စွမ်းအင်ရရှိစေနည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ အေအမ်အက်ဖ်မှိုသည် ပဲပင်များကို ဖော့စဖရပ်စုပ်ယူမှု ပိုကောင်းစေခြင်းဖြင့် နိုက်ထရိုဂျင်ဖမ်းယူသော ရိုက်ဇိုဘီယမ်နှင့် သဟဇီဝနဖြစ်စဉ်အတွက် အထောက်အကူ ပြုနိုင်ပါသည်။

မတ်ပဲခင်းတွင် ရိုက်ဇိုဘီယမ်နှင့် အေအမ်အက်ဖ်မှို ထိုးသွင်းခြင်းလက်တွေ့စမ်းသပ်တွေ့ရှိချက်..

စပါးပြီးမတ်ပဲ (ပုလဲနက်မျိုး) ခင်းတွင် ရိုက်ဇိုဘီယမ်နှင့်အေအမ်အက်ဖ်ထိုးသွင်းကြည့်ရာတွင်..

အေအမ်အက်ဖ်မှို ထိုးသွင်းခြင်းတန်ဖိုး (MIE) မြင့်ပြီး မတ်ပဲအပင်ခြောက်အလေးချိန်မြင့်လာမှု ခိုင်မာခြင်း (မြနှင့်အဖွဲ့ ၂၀ဝ၃)။
အမြစ်ကြီးထွားဇုန်ရှိ ထရိုက်ကိုဒါးမားမှိုများနှင့် အေအမ်အက်ဖ်မှို၏တုန့်ပြန်မှုကောင်းခြင်း စသည်တို့ကို တွေ့ရသည်။

မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုအမျိုးမျိုးနှင့် ထရိုက်ကိုဒါးမားမှိုကို ကော်ဖီတွင် လက်တွေ့ထိုးသွင်း စမ်းသပ်တွေ့ရှိချက်..

အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုအမျိုးမျိုးနှင့် ထရိုက်ကိုဒါးမားမှို Trichoderma harzianum, T8 က ‘ ပိုးမသန့်မြေစိုက်ကော်ဖီမျိုး ( S 795 )' ၏ အပင်ကြီးထွားမှုနှင့် အာဟာရစုပ်ယူမှုအပေါ်အကျိုးသက်ရောက်မှု ကို ပြင်ဦးလွင်ပွေးတောင်ကော်ဖီခြံတွင် စမ်းသပ်ကြည့်ရာ..

(၁) မှို ၂ မျိုး ပူးတွဲအသုံးပြုခြင်းဖြင့် ကော်ဖီမျိုး ‘ S 795’ ၏ အပင်ခြောက်အလေးချိန်နှင့် အာဟာရစုပ်ယူမှု သိသာစွာတိုးလာခြင်း၊
(၂) အပင်ခြောက်အလေးချိန်မှာ မှိုတမျိုးတည်း ထိုးသွင်းသည်ထက် ပိုမိုခိုင်မာစွာမြင့်မားခြင်း

စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများကို တွေ့ရသည်။ (မြင့်နှင့်အဖွဲ့ ၂၀ဝ၃)။

အေအမ်အက်ဖ်မှိုသုံးခြင်းဖြင့် စိုက်ပျိုးမြေတွင် ရရှိနိုင်သည့်အကျိုးကျေးဇူးများ

မြေကြီးထဲမှ ဖော့စပရပ်ကို ပိုမိုတိုး၍ စုပ်ယူနိုင်မှုကြောင့် ဖော့စပရပ်နှင့် အခြားသော အများလိုနှင့် အနည်းလိုဒြပ်စင်များကို ညီမျှသော အာဟာရဓာတ်များရရှိအောင် အေအမ်အက်ဖ်မှိုက ညှိပေးခြင်းဖြင့် မြေညံ့မြေအခြေအနေကို ပြောင်းစေပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းမှုတိုးလာစေသည်။
အေအမ်အက်ဖ်မှို စွဲကပ်ပင်များသည် ရေငတ်ဒဏ်ကို ပိုမိုခံနိုင်ရည်ရှိသည်။
သို့ဖြစ်၍ အေအမ်မှိုကို ဇီဝဓာတ်မြေသြဇာအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။
အပင်ခံနိုင်ရည်ရှိမှု တိုးလာစေခြင်းကြောင့် မြေဆောင်မှိုနှင့် နီမတုတ်ရောဂါ ကျရောက်ဖြစ်ပွားမှုကို ဟန့်တားပေးသည်။

ဘိုင်အိုချာနှင့် အေအမ်အက်မှို အကျိုးပြုမှု သုတေသနတွေ့ရှိချက်များအရ အေအမ်အက်ဖ်မှိုသည်..

မြေဆီသြဇာ၊ အာဟာရဓာတ်များ သံသရာလည်မှု၊ အပင်ကျန်းမာရေး အာဟာရဓာတ် စသည်တို့အတွက်အကျိုးရှိသော စိုက်ပျိုးရေး ဂေဟစနစ်လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ရာတွင် များစွာအရေးပါသည်။
မြေကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးများသော ဘိုင်အိုချာနှင့် အေအမ်အက်ဖ်မှိုကို ပူးတွဲအသုံးပြုပါလျှင် ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်မည့်စိုက်ပျိုးရေးဂေဟစနစ်လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ရာတွင် များစွာအရေးပါသည်။

ကိုးကား

၁။ Srivastava P., Saxena B. and Giri B. Arbuscular Mycorrhizal Fungi: Green Approach/Technology for Sustainable Agriculture and Environment. Mycorrhiza - Nutrient Uptake, Biocontrol, Ecorestoration pp 355-386. 2017.

၂။ မြမြ ဒေါ် အပူပိုင်းဒေသစိုက်ပျိုးရေးတွင် အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အသုံးချခြင်း (၂၀၁၆)

ဒေါ်မြမြ၊ ပါမောက္ခ (ငြိမ်း)၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...