ပုံမှန်အားဖြင့်တော့ အုန်းသီးတစ်လုံးက အပင်တစ်ပင် (အညွန့်တစ်ညွန့်) ထွက်ပြီး ပင်စည်တစ်ခုတည်းပဲ ဖြစ်လာလေ့ရှိပါတယ်။ အုန်းသီးမှာ သရက်ကဲ့သို့ အုန်းသီးတစ်လုံးကနေ အပင်များစွာပေါက်တဲ့အလေ့အထ (polyembryonic behavior) ရှိသော်လည်း အပင်ကြီးရောက်မှ အုန်းတစ်ပင်ထဲကနေ ပင်စည်/ကိုင်းများစွာ ဖြာထွက်ခြင်းကတော့ အတော်တွေ့ရနည်းတဲ့ ပုံမမှန်တဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုပါ။ အင်္ဂလိပ်လိုတော့ Abnormal/Forked branching လို့ ပညာရှင်တွေ ခေါ်ဝေါ်သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ တချို့ပင်စည်တစ်ခုတည်းကနေ ကိုင်းများစွာဖြာထွက်တာ တွေ့ရသလို တချို့ ပင်စည်တစ်ခုတည်းကနေ အပင်အတော်ကြီးမှ ပင်စည်နှစ်ခုခွပြီး ထွက်သွားတာတွေလည်း ရှိတတ်ပါတယ်။ ပင်စည်နှစ်ခုခွပြီးထွက်သွားတဲ့ အပင်မျိုးကိုတော့ Dichotomous branching လို့ သုံးပါတယ်။
အုန်းပင်မှာ ပင်စည်/ကိုင်းများစွာ ဖြာထွက်ခြင်းဟာ အပင်ကြီးထွားနေတဲ့ ကာလတစ်လျှောက်လုံး ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပြီး ပင်စည်ရဲ့ ဘယ်အစိတ်အပိုင်းကမဆို ထဖြစ်တတ်ကြောင်း စာပေတွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။ ဖြစ်ရအကြောင်းအရင်းတွေကတော့ အပင်ငယ်စဉ်မှာ အပင်ရဲ့ကြီးထွားနေဆဲအစိတ်အပိုင်း (growing point) ဒဏ်ရာရခဲ့လျှင် ပင်စည် (bole) ဆဲလ်ကွဲပွားမှုကြောင့် adventitious buds ဖြစ်လာပြီး ကိုင်းဖြာသွားတတ်ပါတယ်။ တခြားယူဆကြတာတွေကတော့ အပင်ထိပ်ဖျားပိုင်း (terminal bud) ကို အုန်းပိုး (rhinoceros beetle) ကျရောက်မှုကြောင့်ဖြစ်စေ၊ မိုးကြိုးပစ်လို့ဖြစ်စေ၊ ရောဂါကျလို့ဖြစ်စေ၊ မီးဒဏ်သင့်လို့ဖြစ်စေ၊ မုန်တိုင်းဒဏ်ကြောင့်ဖြစ်စေ ဒဏ်ရာရခဲ့မယ်ဆိုရင်လည်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ထားတာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ များသောအားဖြင့်တော့ ကိုင်းများစွာ ဖြာထွက်နေတဲ့အုန်းပင်ရဲ့ အသီးတွေဟာ အရွယ်အစားသေးပြီး ရောင်းတမ်းဝင် စံမမီတတ်ကြပါဘူး။ ကိုင်းများစွာဖြာထွက်နေတဲ့ အုန်းပင်က အသီးတွေကို ယူပြီး အပင်ပြန်ဖောက်စိုက်ရင် အလားတူ ကိုင်းများစွာ ဖြာထွက်လာမယ့် အပင်တွေ ရနိုင်မလားဆိုတာကို သုတေသနပညာရှင်တွေ မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ကြသော်လည်းပဲ ဆောင်ရွက်ထားသောသုတေသနရလဒ်ကိုတော့ မတွေ့ရသေးပါ။
ဟန်ဖြိုးအောင် (ဥယျာဉ်ခြံ)
ကျမ်းကိုး
၁။ Abnormal branching in coconut
၂။ Coconut (FAO)
၃။ Branched coconut palms and their fertility (Furtado)