အပင်ကြီးထွားမှုကို အားပေးလှုံ့ဆော်သော ဟော်မုန်းများ (၁)

03/02/2023 13:00 PM တွင် အစိမ်းရောင်လမ်း အစိမ်းရောင်လမ်း မှ ရေးသား

အပင်ကြီးထွားရန်အတွက် နေ၏အလင်းရောင်၊ လေထုထဲရှိ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်၊ မြေကြီးအတွင်းမှ ရေနှင့် နိုက်ထရိုဂျင်အပါအဝင် အာဟာရဓာတ်များလိုအပ်ပါသည်။ အပင်တစ်ပင် ကြီးထွားမှုဆိုသည်မှာ ၎င်း၏ အလေးချိန်နှင့် ထုထည်တိုးလာရုံမျှမက အပင်၏ ပုံပန်းသဏ္ဌာန်အောင့် ကွဲပြားခြားနားလာခြင်း၊ မတူကွဲပြားထားသည့် ဆဲလ်များ၊ တစ်သျှူးများနှင့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခြ င်းတို့ ပါဝင်ပါသည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပေါ်မှုသည် အပင်တွင်းနှင့် ပြင်ပပတ်၀န်းကျင်တို့၏ တုံ့ပြန်ဆက်စပ်မှုအပေါ်မှီခိုနေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ပြင်ပ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများတွင် အလင်းရောင်၊ အပူချိန်၊ နေ့တာအတိုအရှည်နှင့် ကမ္ဘာမြေကြီး၏ ဆွဲငင်အားတို့ပါဝင်ပါသည်။ အပင်တွင်းဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာများတွင် ဓာတုပစ္စည်းများ၏ လှုံ့ဆော်မှုမှာ အပင်၏ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် ကြီးထွားမှုအတွက် အဓိကကျပါသည်။ အပင်၏ဇီဝကမ္မ လုပ်ဆောင်ချက် အများစုနှင့် ကြီးထွားမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုတို့ကို လုပ်ဆောင်ပေးသည့် ဩဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းများအား အပင်ဟော်မုန်းများဟု ခေါ်ဆိုပါသည်။

အပင်ဟော်မုန်းများဆိုသည်မှာ ဘုံမြင့်ပင်များတွင် အပင်မှသဘာဝအတိုင်းချက်လုပ်ပြီး အပင်၏ကြီးထွားမှုနှင့် အခြားသော ဇီဝကမ္မလုပ်ဆောင်ချက်များကို ပမာဏအနည်းငယ်မျှဖြင့် ၎င်း၏ ဂုဏ်သတ္တိကို ထိရောက်စွာဖော်ပြနိုင်သည့် ဩဂဲနစ်ပစ္စည်းများပင်ဖြစ်သည်။

ဟော်မုန်းဆိုသည့်စကားလုံးမှာ မူရင်းဂရိဘာသာမှ ဆင်းသက်လာပြီး ယခုအခါ ကြီးထွားမှုကို အားပေးလှုံ့ဆော်သည့်ပစ္စည်းဟု ခေါ်၀ေါ်သုံးစွဲလျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

အောက်ဇင် (auxin) ဟုခေါ်သော အပင်ဟော်မုန်းမှာ ပထမဦးဆုံး ရှာဖွေတွေ့ရှိသည့် ဟော်မုန်းဖြစ်နိုင်ပြီး သဘာ၀အတိုင်း အပင်မှချက်လုပ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ တခြားသောကြီးထွားမှု လှုံ့ဆော်သည့် ဟော်မုန်းဖြစ်သည့် ဂျစ်ဘရယ်လင် (gibberellin)နှင့် ဆိုင်တိုကိုင်နင် (cytokynin) တို့ကို နောက်ပိုင်းတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းတို့မှာလည်း အပင်ကိုယ်တိုင် ချက်လုပ်သည့် ကြီးထွားမှုကို အားပေး ဟော်မုန်းများဖြစ်ပါသည်။ အီသိုင်လင်း (ethylene) ကဟော်မုန်းမှာမူ ဆက်လက်ကြီးထွားမှုကို ဟန့်တားပြီး အပင်ဆဲလ်များကို ပျက်စီးစေပါသည်။

                  အလင်းရောင်ဘက်သို့ ကွေးညွှတ်ခြင်းအား အပင်ပေါက်ငယ်များတွင် စမ်းသပ်ပုံ

ပုံတွင် အပင်ပေါက်၏ ထိပ်ဖျားကို ဖြတ်ထားပါက အပင်၏ထိပ်ဖျားသည် အလင်းရောင်ရှိရာဘက်သို့ မကွေးညွှတ်နိုင်ပါ။ အပင်၏ထိပ်ဖျားအား အလင်းမဖောက်နိုင်သည့် အနက်ရောင်အစွပ်ဖြင့် အုပ်ထားပါကလည်း ကွေးညွှတ်ခြင်းကို မတွေ့ရပါ။ ပုံမှန်အတိုင်းကြီးထွားနေသည့် အပင်၏ထိပ်ဖျားသာလျှင် တစ်ဖက်သတ် အလင်းရောင်ရှိရာဘက်သို့ ကွေးညွှတ်သွားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထို့ကြောင့် အပင်၏ထိပ်ဖျားတွင် ချက်လုပ်သော ဓာတုပစ္စည်းသည် ဆဲလ်ရှည်ထွက်မှုကိုအားပေးပြီး အလင်းရောင်ဘက်သို့ ဦးတည်သွားကြောင်း သိသာထင်ရှားပါသည်။ ယခုအခါ ၎င်းဓာတုပစ္စည်းသည် အောက်ဆင်ဖြစ်ကြောင်းသိရှိပြီး အပင်၏ထိပ်ဖျားအတွင်း အလင်းရောင်ရှိရာဘက်မှ အလင်းရောင်ဝေးရာဘက်သို့ရွေ့လျားကာ ၎င်းဘက်ရှိဆဲလ်များကို ပို၍ရှည်ထွက်လာစေကြောင်း သိရှိလာကြပြီဖြစ်ပါသည်။

                 နေကြာပွင့်များအလင်းရောင်လာရာဘက်သို့ကွေးညွှတ်ခြင်း

Crd#ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

အပင်ဟော်မုန်းတစ်ခုချင်းစီ၏ အသေးစိတ်အကြောင်းကို ကျန်အပိုင်းများတွင် ဆက်လက်ဖော်ပြပါဦးမည်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။ 


မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ
ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။
Read more Facebook page သို့သွားရန်

ဆွေးနွေးချက်များ

ဆွေးနွေးရန်