ဆားငန်တာလား

​မြေကြီး ဆားပေါက်တဲ့အခါ နွေရာသီလိုမျိုးမှာဆို မြေအပေါ်ဖက်နားမှာ ဆားပွင့်ဖြူဖြူလေတွေတောင် တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဆားပေါက်တာက သူ့ဘာသာ သဘာဝ အတိုင်း ဖြစ်ကိုဖြစ်တဲ့ နေရာမျိုးတွေအပြင်ကို လူတွေ လုပ်လိုက်လို့ ဖြစ်လာတဲ့ မြေငန်တာမျိုးတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ မြေငန်ရင် ဘာတွေဖြစ်နိုင်လဲဆိုတော့ကာ

(၁) အပင်တွေ မှာ အစိမ်းလိုလို အပြာလိုလို နဲ့ ကြီးထွားမှုတွေ က မကောင်းတော့ပဲဖြစ်နေမှာပါ။

(၂) ကွင်းထဲမှာလည်း မြေကြီးပေါ်မှာ အကွက်လိုက်တွေ ဖြစ်ပြီးတော့ အပင်တွေပုပြီး ဆက်မကြီးတော့တာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

(၃) မြေက သိပ်လည်း မငန်သေးတာမျိုးဆိုရင်တော့လည်း အပင်တွေက အရမ်းကြီး လက္ခဏာတွေပြမှာ မဟုတ်ပေမဲ့ ကြွတ်ဆပ်နေတဲ့ အရွက်တွေဖြစ်မယ်။ အရောင်တွေကလည်း စိမ်းပြာသလိုတွေ ပြမှာပါ။ မြေစစ်ကြည့်ပါ။

(၄) ငန်တဲ့မြေမှာ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ အပင်တွေမှာ ပြတဲ့ လက္ခဏာတွေက အပင်တွေ ရေငတ်လို့ ပြတဲ့ လက္ခဏာတွေနဲ့ တူပါတယ်။ အပင်တွေက ညိုးကျမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

အဲ့လို ဆားငန်နေပြီဆိုရင် ဘာလုပ်လို့ရမလဲဆိုတာကို ကြည့်ရအောင်။

(က) ခြစ်ထုတ်ခြင်း၊

 သူက ခက်လို့ လိုက်တော့ မလုပ်ကြတဲ့ နည်းလမ်းပါ။ တော်တော်ဆိုးတယ် မဖြစ်မနေသုံးကြရမယ်ဆိုမှ အပေါ်က မြေသားတွေကို ခြစ်ထုတ်လိုက်တာပါ။ ခြစ်ထုတ်လိုက်ပြီးရင်တော့ မြေကို ပြန်ပြင်ရမဲ့ အနေအထားတစ်ခုတော့ ရှိပါတယ်။

(ခ) ရေဆေးချမယ်။

ကွင်းတွေကို မြေအနေအထား အနိမ့်အမြင့်တွေ ညှိချပြီးတော့ ရေများများဖြတ်စီးအောင် လုပ်ပစ်လိုက်ရင် မြေပေါ်က ဆားတွေပါသွားစေတဲ့ နည်းလမ်းပါ။ သူက ပါသွားတာကနည်းနည်း မြေထဲကို စိမ့်ဝင်သွားစေနိုင်တဲ့ အခြေအနေမျိုးလည်း ရှိတာကြောင့် သူ့မှာလည်း အကန့်အသတ်တော့ ရှိပါတယ်။

(ဂ) စိမ့်ဝင်စေခြင်း။

စိုက်ပျိုးတဲ့ အပင်အမြစ်တွေရှိတဲ့နေရာမှာ ရှိတဲ့ ဆားတွေကို အောက်ကိုကျသွားအောင်လုပ်ပစ်တဲ့ နည်းလမ်းပါ။ အဲလိုလုပ်မယ်ဆိုရင် အောက်က အချက် (၅) ချက်ကို သိကိုသိမှ ရပါမယ်။

(၁) မြေကြီးထဲမှာ ရှိနေတဲ့ ဆားပမာဏကို သိရမယ်။ အဲဒါမှ ဘယ်လောက် ဖယ်ပစ်ရမလဲဆိုတာကို သိမှာကိုး။

(၂) ဆားဘယ်လောက်ကျန်ရင် အပင်စိုက်လို့ရပြီဆိုတာကိုလည်း သိရမယ်။

(၃) မြေအနက် ဘယ်လောက်ကို ပို့မလဲဆိုတာကို တွက်ကြည့်ရမယ်။

(၄) မြေသားရဲ့ တည်ဆောက်ပုံ၊ ဘာမြေလဲဆိုတာလည်း သိရမယ်။

(၅) ကိုယ် ဘာသီးနှံကိုစိုက်မယ် ဘာမျိုးကိုစိုက်မယ်ဆိုတာကိုလည်း သိရမယ်။ ရေ တစ်ခွက် ဆို ဆားတစ်ခွက်ရဲ့ 80% လောက်ကို အောက်ကို ကျသွားစေပါတယ်လို့ Abrol et al., 1988 က ဆိုပါတယ်။ ဆိုလိုတာက မြေတစ်ၕက ကို ရေ ၁ လက်မ သွင်းလိုက်ရင် အဲ့မြေ တစ်လက်မ အနက်ထဲမှာရှိတဲ့ ဆား (၈၀) ရာခိုင်နှုန်းကို ဖယ်ပေးနိုင်ပါတယ်တဲ့။ ဒါပေမဲ့ ဒါဟာ ယေဘုယျဖြစ်ပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ မြေအမျိုးအစားနဲ့လည်း အများကြီး သက်ဆိုင်ပါတယ်။ Leaching ဘယ်လိုလုပ်မလဲဆိုရင် ရအေပြည့်သွင်းပစ်လိုက်တာမျိုး နည်းလမ်းလည်း သုံးလို့ရတယ်။ နောက် ရေဖျန်းတဲ့ စနစ်နဲ့ ရေ ပေးထားတာမျိုးလည်းနဲလည်း သုံးလို့ရပါတယ်။

(ဃ) ရေထုတ်ခြင်း

မြေအောက်အလွှာထဲမှာ ပိုက်တွေ ထည့်ပြီး အဲ့ပိုက်လုံးတွေကနေ တစ်ဆင့် ရေကို ပြန်ထုတ်ပစ်တဲ့ နည်းလမ်းပါ။ မြေရဲ့ ဆားပေါက်မှု အခြေအနေကိုကြည့်ပြီးတော့ မြေအနက် ဘယ်လောက်ကနေ စပြီး ရေထုတ်မလဲ ဆိုတာကို တွက်ချက်ရပါတယ် ပြောပြခဲ့တဲ့ နည်းလမ်းတွေမှာ အတိအကျ သတ်မှတိချက်မရှိတာကတော့ မြေအနေအထားအရ တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်က လုံးဝ တူညီတာမျိုး မရှိလို့ပါပဲ။ ပြီးတော့ ခုလို ဆားပေါက်တဲ့ ပြဿနာက ရေကိုပဲ အဓိက အားကိုးရတယ်ဆိုတာကို တွေ့ကြရမှာပါ။ ဆားပေါက်မြေပေါ် မြောင်းလေးဖော်ပြီး ရေသွင်းစိုက်မယ် ဆိုရင် မြောင်းဖော်ထားတဲ့ ဘောင်ရဲ့ ထိပ်ဖက်နားမှာ ဆားတွေ စုလာနိုင်ပါတယ်။ အဲ့တော့ ဘေး ၂ ဖက်နားမှာ အပင်စိုက်တာမျိုး လုပ်ပေးရင်းနဲ့ ဆားပေါက်မြေကိုလည်း အကျိုးရှိရှိ သုံးနိုင်ကြပါစေလို့ ဆုတောငိးပေးလိုက်ရပါတယ်။

ထွန်းဝင်းကျော်

Reference

AGEC 311-Soil Chemistry and Soil Microbiology pdf, published by Agricultural University Alumni Association (AUAA).

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်